Gdy wazektomia staje się problemem, czyli powikłania po źle wykonanym zabiegu i szanse na skuteczną rewazektomię

Wazektomia to uznana i bezpieczna metoda antykoncepcji dla mężczyzn. Jej skuteczność i bezpieczeństwo zależą jednak od precyzji i doświadczenia lekarza wykonującego zabieg.

Niestety, coraz częściej trafiają do nas pacjenci, u których pierwotna wazektomia została przeprowadzona nieprawidłowo, tj. doszło do wycięcia lub termicznego uszkodzenia (w trakcie koagulacji) zbyt długiego odcinka nasieniowodu

Takie błędy drastycznie komplikują i zmniejszają szanse powodzenia potencjalnej rewazektomii w przyszłości, czyli przywrócenie płodności.

Przeprowadzając zabieg wazektomii, lekarz zawsze powinien zakładać, że w przyszłości pacjent może zmienić decyzję a propos potomstwa i zdecydować się na odwrócenie skutków tego zabiegu. Na wazektomię zgłaszają się mężczyźni w wieku 20-30 lat, więc tym bardziej istotna jest wyobraźnia i przewidywanie ze strony lekarza, a także jego umiejętności i doświadczenie chirurgiczne.

Dlatego technika, którą stosuje powinna ułatwiać ewentualne przywrócenie płodności, a nie zmniejszać szansę na powodzenie rewazektomii.

Czym skutkuje niewłaściwa technika wazektomii?

#1 Zbyt agresywne usunięcie lub uszkodzenie części każdego nasieniowodu (np. ponad 2–3 cm lub więcej!!!) skutkuje nadmiernym oddaleniem od siebie jego końców, co znacznie utrudnia ich późniejsze mikrochirurgiczne zespolenie w trakcie rewazektomii.

#2 Jeszcze większy problem stanowi nadmierne “przepalenie” (koagulacja) końców każdego nasieniowodu, które może prowadzić do ich rozległego uszkodzenia i zwłóknienia (martwicy tkanek), a w efekcie - znaczącego utrudnienia lub uniemożliwienia ich rekonstrukcji / zespolenia.

#3 Kolejnym – i w zasadzie – podstawowym błędem jest niewłaściwa identyfikacja miejsca przecięcia nasieniowodu – powinno być ono przeprowadzone w połowie dystansu pomiędzy najądrzem a początkiem moszny (lub pierścieniem pachwinowym zewnętrznym), gdzie nasieniowód jest łatwo dostępny i umożliwia pozostawienie pewnego "zapasu" nasieniowodu z obu stron wykonanej wazektomii.

#4 Wykonanie wazektomii zbyt blisko najądrza powoduje, że wazowazostomia ("koniec do końca nasieniowodu") może być niewykonalna, a możliwa pozostanie jedynie wazoepidydymostomia ("koniec nasieniowodu do kanalika najądrza"), która to ma mniejszą skuteczność i daje niższe szanse na uzyskanie plemników w nasieniu.

#5 Wykonanie wazektomii zbyt blisko kanału pachwinowego powoduje z kolei, że kikut od strony prostaty może przemieścić się do kanału pachwinowego i zespolenie będzie całkowicie niemożliwe. Jak widać, prawidłowy wybór miejsca wazektomii jest również istotny dla ułatwienia wykonania rewazektomii i zwiększenia szans na jej skuteczność (= przywrócenie płodności).

Nawet przy zastosowaniu najbardziej zaawansowanych mikroskopowych technik chirurgicznych, uszkodzenia po nieumiejętnie wykonanej wazektomii radykalnie zmniejszają skuteczność rewazektomii – z ponad 90% - 95% w standardowych przypadkach do mniej niż 40% przy powikłaniach (czyli po usunięciu więcej niż 3cm nasieniowodu lub rozległych uszkodzeniach jego tkanek podczas koagulacji).

Dlaczego wazektomię warto wykonywać u doświadczonych specjalistów?

Po pierwsze, w polskim systemie edukacji przyszłych lekarzy nie ma zajęć dedykowanych technikom wykonywania poszczególnych zabiegów mikrochirurgicznych w obrębie andrologii. Każdy specjalista zdobywa te umiejętności samodzielnie – od bardziej lub mniej doświadczonego mentora. Niestety, wraz z umiejętnościami chirurgicznymi może przejmować nieprawidłową technikę.

Po drugie, często słyszymy od pacjentów, że wazektomia to zabieg, który "jest dostępny na każdym rogu", bo wykonuje go ponad 90% urologów. A ile procent urologów wykonuje rewazektomię? Kilku. Kilku na całą Polskę.

Dlatego też lekarze, którzy uważają wazektomię za zabieg “prosty i nieskomplikowany”, w ogóle nie biorą pod uwagę aspektów związanych z potencjalną rewazektomią.

Wazektomia - jak każdy zabieg chirurgiczny - ma swoją specyfikę, wymaga nauczenia się, zrozumienia konsekwencji każdego ruchu, wyobraźni, pozyskania wiedzy o najlepszych praktykach.

W prawidłowo wykonanej wazektomii wycina się, podwiązuje, zamyka lub koaguluje (z zachowaniem minimalnej mocy koagulacji) jedynie niewielki odcinek nasieniowodu. Dzięki temu w czasie rewazektomii zbliżenie odświeżonych po wazektomii i drożnych końców nasieniowodu jest praktycznie beznapięciowe.

Wazektomia i rewazektomia w trudnych przypadkach – jak działamy w naszej klinice?

Decyzja o wazektomii powinna być podejmowana z pełną świadomością przyszłych konsekwencji. Wazektomia jest zabiegiem, co do zasady nieodwracalnym, ponieważ nigdy nie ma 100% gwarancji na skuteczność rewazektomii. Dlatego nie stosujemy sformułowania, zgodnie z którym "wazektomia jest odwracalna". Byłoby to sformułowanie błędne logicznie.

Skuteczność rewazektomii maleje wraz z upływem czasu od momentu przeprowadzenia wazektomii. A jeśli i ona była wykonana zbyt agresywnie, szanse maleją jeszcze bardziej.

W naszej klinice wykonujemy zarówno wazektomię, jak i rewazektomię, dlatego zwracamy szczególną uwagę na stosowanie prawidłowej techniki zabiegowej, która zapewnia skuteczność antykoncepcyjną, ale jednocześnie nie staje się przeszkodą do skutecznego przeprowadzenia rewazektomii w przyszłości.

Jeśli rozważasz wazektomię, zawsze zapytaj specjalistę o technikę, którą stosuje i zaznacz, że nie powinna ona drastycznie komplikować późniejszego odwrócenia efektów zabiegu (nigdy nie wiesz, co się stanie w przyszłości - szczególnie, jeśli jesteś młodym mężczyzną).

Ważny jest wybór specjalisty doświadczonego w wazektomii - szczególnie, jeśli kiedykolwiek usłyszałeś od lekarza, że podczas badania miał trudności ze zlokalizowaniem w mosznie nasieniowodu.

Jeśli z kolei rozważasz rewazektomię...

Konieczna będzie wizyta kwalifikacyjna, w trakcie której lekarz oceni - w szczegółowym badaniu przedmiotowym - położenie obu nasieniowodów oraz szanse powodzenia samego zabiegu. Jeśli inny specjalista oceni zabieg jako trudny lub niewykonalny - skontaktuj się naszą rejestracją.

Jak dotychczas w klinice MENVITA - mimo znacznych braków odcinkowych prawidłowego nasieniowodu u niektórych pacjentów - udawało się skutecznie wykonać rewazektomię i uzyskać obecność plemników w ejakulacie.

Jeśli chcesz wykonać zabieg w klinice, która wykonuje obydwie te procedury, skontaktuj się z naszą rejestracją medyczną w celu umówienia wizyty do właściwego specjalisty.

Publikacja została przygotowana na podstawie doświadczenia klinicznego w zakresie wykonywania zabiegu wazektomii i rewazektomii przez naszych specjalistów.

#wazektomia #dr Piotr Świniarski #dr Paweł Jędrzejczyk #dr Michał Skrzypczyk #chirurgia narządów płciowych #rewazektomia #biopsja jądra #przywrócenie męskiej płodności