Farmakoterpia w zaburzeniach erekcji

Przegląd dostępnych leków, mechanizmów działania i skuteczności farmakologicznej pomocy w leczeniu zaburzeń erekcji

Metody leczenia zaburzeń erekcji dzielimy na 2 rodzaje:

• metody nieinwazyjne (leczenie zachowawcze), oraz
• metody chirurgiczne.

Metody chirurgiczne stosujemy głównie w leczeniu silnych lub skrajnych zaburzeń erekcji, w których metody zachowawcze nie przyniosły żadnego skutku lub wiemy, że nie przyniosą żadnego efektu.

Farmakoterapia należy do kategorii leczenia zachowawczego i jest najczęstszą formą wspomagania erekcji, od której zaczynamy proces leczenia. Na tej stronie dowiesz się o możliwych formach farmakoterapii (leki oraz iniekcje doprąciowe) oraz skutkach ich stosowania.

Pamiętaj, że farmakoterapia powinna być wdrożona wyłącznie pod kontrolą lekarską i stosowana ściśle według wskazań specjalisty, który zajmuje się diagnozowaniem i leczeniem zaburzeń erekcji.

(1) Leki na wspomaganie erekcji (sildenafil, tadalafil, awanafil, wardenafil)

Jedną z metod zachowawczego leczenia zaburzeń erekcji są leki należące do grupy inhibitorów fosfodiesterazy typu 5 (iPDE5), których skutkiem jest rozluźnienie mięśni gładkich i zwiększenie przepływu krwi do prącia:

Aktualnie, mamy w Polsce dostępnych kilka rodzajów substancji czynnych, które stosowane są w lekach stosowanych do leczenia zaburzeń erekcji:

• sildenafil (łac. sildenafilum) - substancja, którą zawiera najwięcej preparatów na rynku, ponieważ jest ona dostępna najdłużej;
• tadalafil (łac. tadalafilum),
• wardenafil (łac. vardenafilum),
• awanafil (łac. avanafilum)

Leki te możesz kupić bez recepty lub tylko na receptę (decyduje dawka leku i rodzaj substancji czynnej). Nazw handlowych leków jest bardzo dużo, jednak mogą one zawierać wyłącznie wskazane wyżej 4 rodzaje substancji czynnych.

Poszczególne leki różnią się czasem, od którego zaczynają działać i długością działania. Mogą wchodzić w niekorzystne interakcje z innymi lekami, które przyjmujesz.

Konkretna substancja może działać mniej skutecznie (lub w ogóle) u mężczyzny po operacji prostaty lub u mężczyzny zmagającego się z cukrzycą, czy depresją lub chorobą kardiologiczną (szczególnie, jeśli pacjent nie jest jej świadomy).

W Polsce, aktualnie, leki dostępne bez recepty zawierające dawki 25mg i 50 mg sildenafilu oraz dawka 10mg tadalafilu. Wszystkie pozostałe substancje czynne i inne dawki - są dostępne wyłącznie na podstawie recepty.

Leki zawierające ww. substancje powodują rozluźnienie mięśni gładkich wokół tętnic doprowadzających krew do prącia i zwiększenie tego przepływu w odpowiedzi na bodziec erotyczny / seksualny. Dzięki temu, dwa ciała jamiste są wypełnione większą ilością krwi, przez co możesz mieć lepszą i sztywniejszą erekcję.

Leki na wspomaganie potencji - same w sobie – nie wywołają u Ciebie erekcji. Ich zadaniem jest ułatwienie osiągnięcia wzwodu, ale pod warunkiem istnienia odpowiedniej stymulacji seksualnej (sytuacja intymna z drugą osobą, podniecający dotyk, wystąpienie innego, konkretnego bodźca erotycznego).

Przyjmowanie leków na wspomaganie erekcji u osób, u których nie ma takich wskazań jest bezskuteczne. Leki te w żaden sposób nie poprawią u nich doznań seksualnych.

Leki na wspomaganie erekcji – tak, jak wszystkie inne leki – mogą wywoływać skutki uboczne

Lek dostępny bez recepty w sklepach, czy na stacjach benzynowych (podobnie jak leki przeciwbólowe) jest nadal preparatem leczniczym, którym możesz sobie nieświadomie zaszkodzić:

• stosowanie leków wspomagających erekcję u mężczyzn z chorobą niedokrwienną serca, po zawale, z dławicą piersiową może spowodować gwałtowny spadek ciśnienia krwi, a w konsekwencji zapaść krążeniową, utratę przytomności, lub nawet zgonu;
• leki na wspomaganie erekcji obciążają układ krążenia, przez co mogą wywołać incydent sercowo-naczyniowy (np. zawał mięśnia sercowego, udar mózgu, ostry zespół wieńcowy, itp.) u pacjentów z zaawansowaną chorobą serca;
• dla pacjentów z chorobami wątroby lub nerek, przyjmowanie leków na wspomaganie erekcji może być toksyczne;
• u mężczyzn z neuropatią nerwu wzrokowego, stosowanie tych preparatów może zwiększyć ryzyko pogorszenia widzenia;
• u pacjentów, którzy przyjmują niektóre leki przeciwdepresyjne (SSRI, MAO-I) może dojść do wystąpienia zespołu serotoninowego i nasilenia działań niepożądanych;
• leki na wspomaganie erekcji mogą wejść również w reakcję z niektórymi lekami przeciwgrzybiczymi i przeciwwirusowymi, wskutek czego może dojść do niepożądanej zmiany metabolizmu substancji czynnej.

(2) Iniekcje doprąciowe

W przypadku terapii iniekcyjnej, lek wstrzykuje się za pomocą niewielkiej igły bezpośrednio do ciał jamistych w prąciu (to ważne, żeby zastrzyk był zrobiony we właściwym miejscu). 

Możesz to zrobić samodzielnie lub z pomocą partnerki/partnera. Erekcja powinna utrzymać się do ok. 1 godziny. Skutki uboczne mogą obejmować łagodne krwawienie z miejsca zastrzyku. 

Pamiętaj, że erekcja trwająca zbyt długo (powyżej 4 godzin!) może doprowadzić do wystąpienia priapizmu, który wymaga natychmiastowej wizyty w szpitalu z oddziałem urologii. 

Jeśli androlog/urolog przepisze Ci lek z alprostadilem, zadbaj, żeby nauczyć się wykonywać iniekcje prawidłowo (na wizycie możesz otrzymać właściwy instruktaż). 

(3) Pellety (czopki) docewkowe

Aplikator zawierający drobne granulki wprowadza się do cewki moczowej, do której zostają one uwolnione. Granulki rozpuszczają się i przenikają do ciał jamistych, zwiększając przepływ krwi do prącia, a tym samym - powodując erekcję. Metoda ta opiera się na interakcji naczyniowej pomiędzy cewką moczową, a ciałami jamistymi prącia, dzięki czemu następuje transport leku pomiędzy tymi strukturami. 

Pellety docewkowe obecnie nie są dostępne w Polsce, niemniej można je sprowadzić w ramach tzw. importu docelowego za zgodą Ministra Zdrowia. 

U niektórych kobiet alprostadil może powodować pieczenie podczas stosunku, dlatego zaleca się stosowanie prezerwatyw. 

(4) Hormonalna terapia zastępcza testosteronem (HTZ / TRT)

U osób z bardzo niskim poziomem testosteronu, wdrożenie hormonalnej terapii zastępczej testosteronem może pomóc w zmniejszeniu zaburzeń erekcji.

Niemniej, najczęściej terapię tę stosuje się przy jednoczesnym wdrożeniu innych metod leczenia, a nie jako terapię główną.

U mężczyzn z prawidłowym poziomem testosteronu, terapia testosteronem nie powinna być stosowana z uwagi na negatywne skutki pod kątem płodności.

Hormonalna terapia zastępcza testosteronem nie ma uzasadnienia stosowania, gdy przyczyna zaburzeń erekcji ma inne podłoże, np.:

• cukrzyca lub neuropatia cukrzycowej (tj. uszkodzenia nerwów, które jest najczęstszym powikłaniem cukrzycy);
• miażdżyca i nieprawidłowy przepływ krwi;
• przewlekły stres i depresja.

W przypadku, gdy zaburzenia erekcji mają tło psychogenne lub naczyniowe, stosowanie hormonalnej terapii zastępczej testosteronem również nie ma żadnego uzasadnienia i może tylko prowadzić do negatywnych skutków zdrowotnych.

To, jaka metoda farmakologicznego leczenia zaburzeń erekcji będzie zastosowana w Twoim przypadku, zależy od tego jakie jest źródło problemu (organiczne lub/i psychogenne), jaki jest stopień nasilenia zaburzeń erekcji oraz istnienia ewentualnych przeciwskazań do zastosowania danej metody leczenia

Twój lekarz (androlog / urolog) powinien dobrać Ci również dawkę pod kątem częstotliwości aktywności seksualnej. Jeśli pojawia się ona średnio raz na miesiąc, wówczas może Ci zalecić doraźne przyjmowanie konkretnego leku krótko przed sytuacją intymną. Natomiast, jeśli jesteś często aktywny seksualnie, wówczas stosowanie danej substancji w zalecanej dawce może być częstsze (codziennie lub co drugi dzień) - wówczas aktywność seksualna będzie mogła być bardziej spontaniczna. 

Androlog / urolog specjalizujący się w zagadnieniach zaburzeń erekcji zaproponuje Ci odpowiednią kolejność terapii uwzględniając Twoją dotychczasową historię leczenia, obszerny wywiad zdrowotno-seksuologiczny oraz ewentualnie poprosi o wsparcie seksuologiczne, jeśli w Twoim przypadku komponenta psychogenna ma duży wpływ na efektywność dalszego leczenia.