Terapia zastępcza testosteronem (TRT)

Terapia zastępcza testosteronem dla mężczyzn – objawy, leczenie, korzyści i skutki uboczne

Terapia zastępcza testosteronem (TRT) to rodzaj leczenia przeznaczony dla mężczyzn z niskim poziomem testosteronu spowodowanym hipogonadyzmem. Polega ona na przyjmowaniu syntetycznych form testosteronu w celu regulacji poziomu tego hormonu. 

Jeśli chcesz się dowiedzieć więcej o hipogonadyzmie, przejdź na podstronę, na której znajdziesz wszystkie niezbędne informacje o tym schorzeniu i sposobie leczenia – kliknij tutaj: HIPOGONADYZM. 

TRT nie jest zalecana u mężczyzn z obniżonym poziomem testosteronu, ale bez towarzyszących innych objawów związanych z hipogonadyzmem. 

Terapia testosteronem (TRT) jest przeznaczona wyłącznie do celów medycznych.  

Nie warto narażać się na potencjalne ryzyka zdrowotne, stosując testosteron w celach niemedycznych, takich jak budowa masy mięśniowej, zapobieganie procesom starzenia, poprawa nastroju, czy witalności. 

Terapia TRT wiąże się zarówno z korzyściami, jak i ryzykami

Z tego względu, TRT stosuje się wyłącznie w uzasadnionych medycznie przypadkach, często długotrwale lub dożywotnio

TRT powinna być wdrożona tylko pod kontrolą lekarza urologa – androloga (specjalisty zajmującego chorobami męskiego układu płciowego i zaburzeniami androgenowymi) lub lekarza endokrynologa (specjalisty zajmującego się chorobami układu hormonalnego).  

Szukając specjalisty lub kliniki, kieruj się medycznymi informacjami na temat tej metody leczenia, a nie marketingowymi obietnicami przywrócenia formy i witalności sprawnego 25-latka.

Jak wygląda kwalifikacja lekarska do rozpoczęcia terapii zastępczej testosteronem (TRT)?

TRT może zostać wdrożona wyłącznie w oparciu o wskazania medyczne i po przeprowadzeniu odpowiedniej kwalifikacji lekarskiej. 

Na pierwszej wizycie, androlog / urolog oceni Twoje wyniki badań hormonalnych (które obejmują nie tylko poziom testosteronu) i zweryfikuje zależności pomiędzy parametrami poszczególnych hormonów. 

W trakcie wizyty, lekarz przeprowadzi z Tobą szczegółowy wywiad medyczny oraz przeprowadzi badanie fizykalne (oceni stan i proporcje całego ciała, Twoich narządów intymnych i piersi). W trakcie konsultacji, specjalista może Ci również zlecić dodatkowe badania, jeśli istnieją do tego wskazania. 

Jak wygląda terapia zastępcza testosteronem (TRT)?

W ramach terapii zastępczej testosteronem (TRT), przyjmujesz egzogenną formę testosteronu, aby wyregulować jego poziom.  

Pozytywnym efektem przyjmowania syntetycznego testosteronu może być redukcja objawów jego niskiego poziomu. Jeśli objawy takie jak niskie libido, zaburzenia erekcji, depresja, spadek energii czy zmęczenie są faktycznie spowodowane niedoborem testosteronu, jego suplementacja może je złagodzić. Jednak jeśli te dolegliwości mają inne przyczyny (np. psychologiczne, neurologiczne, metaboliczne), TRT może nie być skuteczne lub przynieść jedynie częściową poprawę. 

Terapia zastępcza testosteronem (TRT) nie usuwa, ani nie leczy przyczyny niskiego poziomu testosteronu, a jedynie znosi objawy niedoboru testosteronu. W rzeczywistości powoduje ona częściowe, a często całkowite zatrzymanie pracy jąder. 

To z kolei oznacza, że będziesz potrzebować określonych dawek leku, aby utrzymać prawidłowy poziom testosteronu.

Jeśli przestaniesz przyjmować testosteron, Twój organizm będzie musiał reaktywować jego samodzielną produkcję

Niestety, nigdy nie ma gwarancji, że jądra po TRT odzyskają częściowo lub całkowicie swoją zdolność do produkcji testosteronu. 

Jakie preparaty stosuje się w ramach terapii zastępczej testosteronem (TRT)?

Terapia zastępcza testosteronem (TRT) obejmuje kilka różnych rodzajów preparatów, które zawierają syntetyczny testosteron i może je przepisać wyłącznie lekarz. Mogą one obejmować m.in.: 

• domięśniowe zastrzyki z testosteronem - podaje się je domięśniowo (najczęściej co 1, 4 lub 12 tygodni); niektóre preparaty z testosteronem, które charakteryzują przedłużonym działaniem, można podawać nawet co 10 –14 tygodni;
• żele zewnętrzne z testosteronem – nakładane na skórę, zazwyczaj codziennie, zgodnie z zaleceniami; ważne jest, aby nie przenosić żelu na inną osobę poprzez kontakt skóra do skóry, gdy żel się nie wchłonął;
• plastry z testosteronem - stosowane zazwyczaj codziennie, zgodnie z zaleceniami; W przypadku żeli i plastrów rekomenduje się zmianę obszaru ciała, na które są naklejane, aby uniknąć reakcji skórnych;
• pelety testosteronu - małe granulki wszczepiane pod skórę (zwykle w okolicy biodra); powoli uwalniają testosteron przez kilka miesięcy, a tym samym zapewniają jego stałe dawkowanie przez określony czas;
• testosteron doustny, czyli tabletki, które przyjmuje się zgodnie z zaleceniami lekarza

Urolog-androlog powinien ocenić, która forma kuracji jest dla Ciebie adekwatna.  

Po rozpoczęciu terapii zastępczej testosteronem (TRT) będziesz musiał wykonywać cykliczne badania krwi i konsultować wyniki ze swoim lekarzem, który prowadzi terapię. Wszystko to po to, aby upewnić się, że wdrożona forma leczenia przynosi określone rezultaty, a jednocześnie nie powoduje istotnych skutków ubocznych.  

Jeśli tuż po rozpoczęciu terapii lub w trakcie jej trwania zaobserwujesz u siebie jakiekolwiek działania niepożądane, powinieneś niezwłocznie zgłosić to do specjalisty i umówić się na konsultację kontrolną. 

Jakie są korzyści ze stosowania terapii zastępczej testosteronem (TRT)?

Terapia zastępcza testosteronem (TRT) może złagodzić wiele objawów niskiego poziomu testosteronu (hipogonadyzmu męskiego).  

Odpowiednio wdrożona i skuteczna TRT może pozytywnie wpłynąć m.in. na: 

• funkcje seksualne; 
• utrzymanie prawidłowej masy ciała i aktywizację przyrostu masy mięśniowej; 
• utrzymanie prawidłowej gęstości kości (obniżenie ryzyka osteoporozy); 
• poprawę nastroju i ogólnego samopoczucia; 
• zwiększenie poziomu energii i funkcji poznawczych (koncentracja, pamięć). 

Należy jednak pamiętać, że terapia TRT wiąże się również z potencjalnym ryzykiem i skutkami ubocznymi.

Jakie są skutki uboczne terapii zastępczej testosteronem (TRT)?

Po pierwsze, bądź świadomy, że terapia zastępcza testosteronem (TRT) nie jest dla każdego. Niektóre schorzenia, takie jak rak prostaty, piersi i niewydolność serca, sprawiają, że może być bardzo niebezpieczna.  

Ponadto nie zaleca jej się u osób z nadwrażliwością na testosteron, niewydolnością oddechową, niedokrwistością lub czerwienicą, niewyrównaną cukrzycą, a także objawami z dolnych dróg moczowych związanymi z przerostem gruczołu krokowego.  

TRT nie jest również wskazana u mężczyzn starających się o potomstwo – jej stosowanie powoduje obniżenie liczby plemników, a w efekcie – problem z płodnością (próba przywrócenia płodności po TRT może być bardzo kosztowna, długotrwała i nie zawsze skuteczna). 

Część pacjentów nawet nie jest świadoma swojego prawdziwego stanu zdrowia lub istnienia chorób, które wykluczają wdrożenie TRT.

Z tego powodu, doświadczeni specjaliści przeprowadzają bardzo szczegółową kwalifikację do tej metody leczenia i wdrażają ją jedynie w uzasadnionych przypadkach. 

Do skutków ubocznych terapii zastępczej testosteronem (TRT) należą m.in.: 

• zmniejszenie objętości jąder, 
• zmniejszenie liczby plemników prowadzące do subpłodności lub niepłodności, 
• pojawienie się trądziku lub tłustej skóry, 
• obrzęk nóg (obszar kostek) spowodowany łagodnym zatrzymaniem płynów, 
• stymulacja łagodnego przerostu gruczołu krokowego; 
• stymulacja komórek nowotworowych w przypadku istniejącej choroby (raka prostaty), 
• powiększenie piersi (ginekomastia) lub ich zwiększona wrażliwość/tkliwość, 
• pojawienie się lub pogłębienie bezdechu sennego,
• podrażnienie skóry (w przypadku stosowania testosteronu w formie żelu lub plastrów na skórę).

Ponadto, w trakcie terapii zastępczej testosteronem (TRT) możesz zaobserwować zmianę parametrów w Twoich wynikach badań laboratoryjnych w odniesieniu do: 

• wzrostu poziomu PSA (ang. prostate-specific antigen), czyli swoistego antygenu sterczowego; 
• poziomu hematokrytu określającego potencjalne zwiększenie liczby czerwonych krwinek (zagęszczenie krwi, wzrost ryzyka zakrzepicy i zatorowości); 
• poziom estradiolu - część testosteronu będzie przekształcana w estrogen w procesie aromatyzacji. 

 Wszelkie tego rodzaju zmiany powinny być zidentyfikowane właśnie podczas kontrolnych wizyt i po wykonaniu cyklicznych badań laboratoryjnych.

Jak długo trzeba czekać na efekty terapii zastępczej testosteronem (TRT)?

Czas trwania terapii zastępczej testosteronem (TRT) jest zawsze określany indywidualnie, wg zaleceń lekarskich.

Zazwyczaj jest potrzebne kilka tygodni, zanim zobaczymy pozytywny efekt terapii w oparciu o wyniki badań. Zmiany te mogą również dotyczyć Twojego ciała i ogólnego samopoczucia.

Jeśli po 3-6 miesiącach stosowania terapii zastępczej testosteronem (TRT) nie będzie poprawy, lekarz najprawdopodobniej zaleci Ci przerwanie terapii (wynika to z faktu, że być może przyczyna objawu może mieć inne źródło i trzeba będzie pogłębić diagnostykę). 

Jak długo można stosować terapię zastępczą testosteronem (TRT)?

Możesz kontynuować terapię zastępczą testosteronem (TRT) tak długo, jak długo przynosi ona korzyści (eliminuje zgłaszane objawy) i nie powoduje problemów zdrowotnych. U pacjentów z trwałą niewydolnością jąder TRT jest zwykle stosowane dożywotnio lub do czasu powstania przeciwskazań do jej utrzymania. 

TRT jest terapią długoterminową - jeśli przestaniesz przyjmować testosteron, poziom hormonu powróci do naturalnej dla Ciebie wysokości, która zależy od funkcji osi hormonalnej i wydolności jąder. 

Przerwanie terapii zastępczej testosteronem (TRT)

Możesz przerwać terapię zastępczą testosteronem (TRT) tuż po jej rozpoczęciu. Możesz to zrobić z kilku - głównych - powodów: 

• wystąpiły uciążliwe skutki uboczne, 
• terapia nie łagodzi objawów w trakcie określonego czasu, 
• wyniki Twoich badań pogarszają się wskazując na rozwój chorób, które są związane ze skutkami ubocznymi TRT

Jeśli przerwiesz terapię zastępczą testosteronem (TRT), Twój poziom testosteronu powróci do Twojej indywidualnej normy

Wówczas, Twój organizm będzie potrzebował trochę czasu, aby naturalnie wznowić produkcję tego hormonu, a często jest potrzebne “odblokowanie” homeostazy hormonalnej. 

Dlaczego powinieneś porozmawiać z lekarzem o terapii testosteronem?

Jeśli zastanawiasz się, czy terapia testosteronem jest dla Ciebie odpowiednia, porozmawiaj z urologiem-andrologiem o jej ryzyku i korzyściach.  

Wiedz, że leczenie naturalnego procesu starzenia się z zastosowaniem terapii zastępczej testosteronem jest wskazane, ale tylko w przypadku potwierdzenia laboratoryjnego istotnego obniżenia testosteronu i klinicznych objawów hipogonadyzmu.

Zewnętrzny, syntetyczny testosteron nie pomoże Ci na dłużej, jeśli symptomy podobne do objawów hipogonadyzmu wynikają z innych przyczyn niż niski poziom testosteronu. 

Jeśli natomiast realnie mierzysz się z tym problemem i dowiedziałeś się o tej metodzie leczenia, zacznij od umówienia się na wizytę kwalifikacyjną.