Andrologia Andrologia Chirurgia narządów płciowych Chirurgia narządów płciowych Rehabilitacja Rehabilitacja Zdrowie seksulane Zdrowie seksulane Męskie zdrowie Męskie zdrowie

Orchidektomia

Usunięcie jądra (z powodu nowotworowego lub nienowotworowego)

Orchidektomia to krótki zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu (wycięciu) jednego (orchidektomia jednostronna) lub obu jąder (orchidektomia obustronna). W wielu przypadkach, zabieg orchidektomii można połączyć z zabiegiem wszczepienia implantu jądra lub implantów jąder w celu zachowania naturalnego wyglądu i symetrii moszny (dowiedz się więcej w sekcji: Implanty jąder).

Orchidektomia może być wykonywana z różnych przyczyn – zarówno zdrowotnych, jak i profilaktycznych. Najczęściej stosuje się ją: 

  • w leczeniu nowotworu jądra (usunięcie chorego jądra - zabieg można wykonać z jednoczasowym wszczepieniem implantu jądra); 
  • w leczeniu raka prostaty - w niektórych przypadkach zaawansowanego raka prostaty, usunięcie jąder (kastracja chirurgiczna) jest alternatywą dla farmakologicznego obniżenia poziomu testosteronu (kastracji farmakologicznej = deprywacji androgenowej), ponieważ jądra produkują 95% testosteronu u mężczyzn; 
  • w leczeniu ciężkich urazów mechanicznych (np. po wypadkach lub urazach miednicy); 
  • po infekcji lub powikłaniach pozapalnych; 
  • w przypadku wnętrostwa (niewłaściwego położenia jądra); 
  • w przypadku przewlekłego bólu jądra i nieskutecznej denerwacji mikrochirurgicznej jądra;  
  • w ramach jednego z etapów tranzycji płciowej. 
Orchidektomia

Orchidektomia będzie mieć wpływ na Twoje życie seksualne, szczególnie, jeśli doszło do usunięcia obydwu jąder

Zabieg będzie skutkować znaczącym spadkiem testosteronu (za produkcję tego hormonu odpowiadają właśnie jądra). Przed zabiegiem orchidektomii, powinieneś zabezpieczyć swoją płodność (zbankować nasienie). Po zabiegu Twój androlog / urolog może wdrożyć hormonalną terapię zastępczą testosteronem, jeśli są do tego wskazania. 

Niektóre badania wskazują, że zabieg  orchidektomii może wpływać na samoocenę, obraz ciała i poczucie męskości (szczególnie przy orchidektomii bilateralnej), dlatego część mężczyzn decyduje się na zabieg wszczepienia implantu lub implantów jądra (jednoczasowo w trakcie zabiegu orchidektomii lub po pewnym czasie). 

Pamiętaj, że w sytuacji, gdy planowany zabieg wiąże się dla Ciebie z silnym stresem, możesz rozważyć konsultację z psychologiem, który wesprze Cię w przygotowaniu się do procedury medycznej i pomoże w zaakceptowaniu zmian w Twoim ciele. W wielu szpitalach i klinikach na świecie, konsultacja psychologiczna jest standardem przed zabiegiem orchidektomii, podobnie jak przed mastektomią u kobiet.

Orchidektomia

Zabezpieczenie męskiej płodności przed orchidektomią

Jednostronna orchidektomia nie oznacza, że będziesz niepłodny. W takiej sytuacja, drugie jądro zwykle przejmuje funkcję utraconego jądra, przerasta kompensacyjnie i produkuje więcej testosteronu i plemników niż to jądro produkowało przed orchidektomią.

Większy problem z płodnością pojawi się wówczas, gdy zachowane jądro jest niewydolne, małe, z jakiegoś powodu nie produkuje plemników lub uszkodzone (zablokowane) są drogi wyprowadzające nasienie. Jeśli przed wykonaniem zabiegu, lekarz zdiagnozuje u Ciebie azoospermię lub hipogonadyzm, to koniecznie warto rozważyć jednoczasową (z orchidektomią) biopsję pozostałego jądra (mikroTESE) w kierunku poszukiwania plemników i określenia stopnia spermatogenezy. 

Niezależnie od stanu w jakim jest pozostałe jądro zaleca się bankowanie nasienia (ang. oncofertility) wszystkim mężczyznom przed orchidektomią oraz przed rozpoczęciem jakiegokolwiek leczenia onkologicznego innych nowotoworów (chemioterapia, radioterapia), którzy nie zakończyli planów rodzicielskich i planują jeszcze potomstwo (niezależnie od wieku mężczyzny i liczby posiadanych dzieci).  

Decyzję o bankowaniu nasienia podejmuje pacjent, a lekarz zawsze powinien to zaproponować przez leczeniem onkologicznym. 

Propozycja bankowania nasienia dotyczy także kobiet transpłciowych przed orchidektomią w ramach chirurgicznej tranzycji płci. 

Skutkiem orchidektomii mogą być również hipogonadyzm, spadek libido, zaburzenia erekcji, czy pojawienie się andropauzy. 

Do trwałej niepłodności dojdzie po obustronnej orchidektomii.

Przed wykonaniem zabiegu orchidektomii obustronnej, każdy doświadczony androlog / urolog zaleci Ci bankowanie nasienia, jeśli rozważasz jeszcze kwestię posiadania potomstwa.  

Odzyskanie naturalnego wyglądu moszny po orchidektomii

Decyzja o wszczepieniu implantu jądra w trakcie lub po zabiegu orchidektomii należy wyłącznie do Pacjenta.  

Implant jądra w żaden sposób nie wpływa na funkcje biologiczne Twoich genitaliów, lecz ma znaczenie estetyczne i psychologiczne.  

W klinice MENVITA, na wizycie lekarskiej będziesz mógł dotknąć różnych silikonowych implantów (porównać ich konsystencję, wielkość) i ostatecznie, podjąć decyzję, czy chcesz wykonać zabieg wszczepienia protezy jądra.

Lekarz prowadzący zaproponuje konkretną wielkość implantu, biorąc pod uwagę wielkość pozostałego jądra oraz wielkość moszny i prącia, tak aby efekt kosmetyczny był jak najlepszy. 

Orchidektomia

Jak wygląda zabieg orchidektomii?

Jeśli nie ma do tego przeciwskazań medycznych, zabieg orchidektomii jedno- lub obustronnej przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym w trybie ambulatoryjnym.  

Tego rodzaju zabieg w znieczuleniu miejscowym przeprowadzają bardzo doświadczeni urolodzy-chirurdzy. Istotnym elementem jest w tym przypadku umiejętność dobrego znieczulenia miejscowego oraz sprawność w wykonaniu zabiegu. 

Procedura polega na wykonaniu małego nacięcia w pachwinie lub na mosznie, przez które usuwane jest jądro, najądrze i kikut powrózka nasiennego. Zabieg trwa kilkadziesiąt minut (ok. 60 min w przypadku orchidektomii obustronnej). Skóra jest następnie zszywana szwami wchłanialnymi, które zazwyczaj znikają w ciągu 2–3 tygodni. 

W przypadku wskazań medycznych bądź na życzenie pacjenta, zabieg orchidektomii z jednoczasowym wszczepieniem implantu jądra (lub bez niego) można wykonać również w znieczuleniu ogólnym.

Czy w przypadku orchidektomii nowotworowej, jest szansa na uratowanie części jądra poprzez wykonanie tzw. orchidektomii oszczędzającej?

Tak. Orchidektomia oszczędzająca jądro (ang. testis-sparing surgery - TSS) to zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu z marginesem zmiany guzowatej jądra z jednoczesnym zachowaniem zdrowej tkanki jądra, a nie całkowitym usunięciu jądra, jak w klasycznej orchidektomii.  

Zabieg ten wykonuje się w wyselekcjonowanych przypadkach korzystnego położenia niewielkiego guza w jądrze i ma na celu ochronę funkcji hormonalnej oraz płodności pacjenta, szczególnie gdy jest to jądro jedyne pacjenta. 

Operacja organooszczędzająca nie zawsze jest możliwa, a priorytetem zawsze pozostaje radykalność usunięcia nowotworu, ale nie oznacza to, że każde jądro z guzem jest do całkowitego usunięcia. 

Zawsze konsultuj tego rodzaju opcję leczenia ze swoim lekarzem prowadzącym, który ma umiejętności i doświadczenie w wykonywaniu TSS. 

W jakich przypadkach można wykonać tzw. orchidektomię oszczędzającą?

Orchidektomia oszczędzająca jądro (TSS) jest najczęściej rozważana w przypadku: 

  • zmian łagodnych lub o niejasnym charakterze (np. torbiele, guzki o niskim ryzyku nowotworowym), 
  • podejrzenia guza jądra o średnicy mniejszej niż 2 cm, 
  • korzystnego położenia guza w jednym z biegunów jądra, 
  • obecności wyłącznie jednego jądra (anatomicznie lub funkcjonalnie), 
  • pacjentów z wysokim ryzykiem hipogonadyzmu po usunięciu nowotworu jądra, 
  • gdy zachowanie płodności ma kluczowe znaczenie (np. u młodych mężczyzn dopiero planujących potomstwo). 

Czy orchidektomia jest jedyną metodą leczenia raka jądra?

Nie. W zależności od zaawansowania nowotworu jądra, leczenie może obejmować chemioterapię lub radioterapię, chociaż w zdecydowanej większości przypadku początek leczenia to usunięcie całego jądra wraz z nowotworem. O sposobie leczenia decyduje onkolog.

Niezależnie od sposobu leczenia, zawsze pamiętaj, aby przedyskutować ze specjalistą kwestię zabezpieczenia Twojej płodności: bankowanie nasienia (oncofertility) +/- biopsja jądra. 

Czy są jakieś specyficzne wymogi związane z przygotowaniem do orchidektomii?

Dwa tygodnie przed zabiegiem powinieneś wykonać na czczo badania laboratoryjne wg listy, którą otrzymasz w klinice w dniu rejestracji na termin zabiegu.  

Zostaniesz również poproszony o miejscowe ogolenie włosów łonowych, na mosznie i prąciu na 3-4 dni przed zabiegiem. 

Zespół kliniki przekaże Ci odpowiednią instrukcję w tym zakresie.  

Jakie są możliwe powikłania pozabiegowe w przypadku orchidektomii?

Każda operacja i znieczulenie niosą ze sobą konkretne ryzyka.  

Choć w przypadku orchidektomii, zazwyczaj są one stosunkowo niskie, możliwe ryzyka i skutki uboczne obejmują: 

  • stan zapalny moszny, infekcja, gorączka, ropienie rany, bliznowacenie rany, obrzęk miejsca operowanego, 
  • przedłużone krwawienie z rany,
  • pooperacyjne dolegliwości bólowe w operowanym obszarze. 

Kiedy mogę wrócić do aktywności seksualnej po zabiegu orchidektomii?

Przez 1 miesiąc po operacji nie powinieneś uprawiać żadnej aktywności seksualnej (masturbacja, stosunki seksualne). W trakcie okresu rekonwalescencji, będziesz w bezpośrednim kontakcie z kliniką i lekarzem, więc w trakcie wizyt kontrolnych otrzymasz również konkretne zalecenia w tym zakresie, w zależności od jakości i tempa Twojej rekonwalescencji.  

Czy orchidektomia jest refundowana przez NFZ?

Tak, w przypadkach medycznie uzasadnionych (w szczególności nowotwory, urazy genitaliów, infekcja) zabieg może być refundowany. Refundacja implantów jąder może być uzależniona od możliwości wykonania takiego zabiegu w państwowej placówce ochrony zdrowia. Nie zawsze są dostępni specjaliści, którzy wykonują takie zabiegi lub placówka nie wykonuje tych zabiegów w ramach kontraktu z NFZ.  

Zabiegi związane z tranzycją (nienowotworowe usunięcie obydwu jąder) na ogół nie są refundowane przez NFZ. 

Gdzie będzie rana po orchidektomii?

Jeśli jądro usuwane jest z przyczyn nienowotworowych (tranzycja, zabieg w ramach leczenia raka prostaty, zanik jądra po urazie lub po skręcie jądra, itp.) wówczas jedno lub oba jądra mogę być usunięte z małego cięcia pośrodkowego na mosznie (ok. 2 cm rana), a blizna zostaje ukryta w szwie pośrodkowym moszny. Rana taka nie zaburza ukrwienia moszny i nie ogranicza w przyszłości rekonstrukcji urogenitalnych z wykorzystaniem moszny w kolejnych etapach tranzycji MK. 

Jeśli jednak mamy do czynienia z nowotworem jądra standardem jest dostęp pachwinowy lub nadpierścieniowy tak, aby usunąć jądro z guzem i maksymalnie długi odcinek powrózka nasiennego. 

W przypadku jednoczasowego usunięcia jądra i wszczepienia implantu cięcie i rana mogą zostać ukryte w naturalnych liniach ciała na podstawie prącia, dzięki czemu po pełnym wygojeniu blizna jest praktycznie niewidoczna.