Spodziectwo
Spodziectwo u dorosłego mężczyzny - od diagnozy do pełnego powrotu do zdrowia
Spodziectwo (łac. hypospadias) to jedna z najczęstszych wrodzonych wad układu moczowo-płciowego u chłopców. Polega na nieprawidłowym umiejscowieniu ujścia cewki moczowej – zamiast na szczycie żołędzi, znajduje się ono na spodniej stronie prącia, moszny, a nawet krocza.
Chociaż spodziectwo jest wadą zazwyczaj diagnozowaną w wieku niemowlęcym lub dziecięcym, możesz mieć ją również jako osoba dorosła - szczególnie, jeśli nigdy nie przeszedłeś operacji korekcyjnej lub jeśli doświadczasz powikłań po zabiegach wykonanych w dzieciństwie.
Dokładne przyczyny spodziectwa nie są w pełni znane, ale na dziś wiemy, że znaczącą rolę odgrywają:
- czynniki genetyczne,
- zaburzenia hormonalne w życiu płodowym,
- czynniki środowiskowe (np. ekspozycja na estrogeny w życiu płodowym).
Spodziectwo a (nie)płodność mężczyzny
Jeśli cierpisz na tę chorobę, nie powinna ona w żaden sposób oddziaływać na funkcje Twoich jąder i spermatogenezę.
Problem może pojawić się wówczas, gdy wada cewki moczowej utrudnia przedostanie się nasienia do pochwy podczas stosunku. Wówczas należy wykonać zabieg chirurgiczny - szczególnie, jeśli starasz się lub planujesz mieć potomstwo.
U mężczyzn ze spodziectwem, ujście cewki moczowej zlokalizowane jest w innej części prącia (w prawidłowej anatomii ujście cewki znajduje się na szczycie żołędzi)
Lokalizacja ujścia cewki moczowej poniżej szczytu żołędzi oznacza brak części odcinka cewki moczowej.
Im niżej jest zlokalizowane ujście cewki moczowej u mężczyzny (= im dłuższy jest brakujący odcinek cewki moczowej), tym wada jest poważniejsza:
- cewka moczowa znajduje się w obrębie żołędzi = łagodna wada
- cewka moczowa znajduje się w trzonie prącia bliżej żołędzi = pośrednia wada
- cewka moczowa w obrębie moszny lub blisko trzonu prącia = ciężka wada
Dodatkowym problemem w przypadku spodziectwa jest kwestia sposobu, w jaki dochodzi do wytrysku. U mężczyzny ze spodziectwem, w momencie wytrysku, ejakulat nie jest wyrzucany pod ciśnieniem w górę - jak w typowym mechanizmie - ale wypływa lub tryska pod innym kątem.
Spodziectwu mogą towarzyszyć inne problemy, takie jak:
- skrzywienie prącia,
- nieprawidłowy wygląd napletka (przerośnięty / kapturowaty kształt),
- zaburzenia oddawania moczu / zwężenie cewki moczowej,
- nawrotowe infekcje układu moczowego.
Jedyną metodą leczenia spodziectwa jest wykonanie zabiegu chirurgicznego
Leczenie chirurgiczne spodziectwa polega na przeprowadzeniu zabiegu operacyjnego (w pełnej narkozie), podczas którego lekarz wykona plastykę cewki moczowej, która ma na celu przywrócenie najbardziej anatomicznej - zbliżonej do naturalnej - wielkości i położenia ujścia cewki moczowej.
Jeśli to możliwe, w trakcie zabiegu można wykonać korektę skrzywienia prącia oraz/lub rekonstrukcję napletka, a także plastykę moszny (skrotoplastykę).
W przypadku jednoczesnego skrzywienia, jeśli jest ono znaczące, lekarz może zalecić korektę w ramach kolejnej operacji.
Głównym celem zabiegu jest odzyskanie komfortu życia przez mężczyznę w sferze fizjologicznej (ułatwienie oddawania moczu), seksualnej (erekcja, ejakulacja) oraz estetycznej (przywrócenie prawidłowego wyglądu genitaliów).
Na czym polega chirurgiczne leczenie spodziectwa?
Operacja ta polega na rozcięciu tkanek pomiędzy aktualnym ujście w spodziectwie a docelowym na szczycie żołędzi i ponownym zamknięciem z wytworzeniem nowego odcinka cewki moczowej łączącej w/w punkty.
Plastyka ujścia w spodziectwie ma na celu nie dopuścić do ponownego cofnięcia ujścia cewki lub jego zwężenia.
Rodzaj zabiegu jest uzależniony od położenia ujścia cewki w spodziectwie, od stopnia zwężenia/poszerzenia aktualnego ujścia i może przebiegać jako:
- plastyka ujścia zewnętrznego cewki moczowej,
- plastyka ujścia zewnętrznego cewki moczowej z użyciem graftów tkankowych (napletek w przypadku nieobrzezanych mężczyzn lub błona śluzowa policzka).
Plastyka spodziectwa (w tym żołędziowego lub rowkowego) z użyciem błony śluzowej policzka, skóry napletka (lub bez graftów tkankowych) to odmiana plastyki ujścia zewnętrznego cewki moczowej polegająca na „przeniesieniu” ujścia cewki moczowej z okolicy rowka zażołędnego na szczyt żołędzi.
Skuteczność zabiegów przekracza 90%. W przypadku ciężkich postaci tej wady, zdarza się, że konieczne są reoperacje (np. z powodu przetok, zwężeń lub niedrożności cewki).
Jak diagnozuje się spodziectwo u dorosłego mężczyzny?
Doświadczony urolog zdiagnozuje spodziectwo wykonując wyłącznie badanie fizykalne Twoich genitaliów. Na jego podstawie lekarz oceni:
- lokalizację ujścia cewki moczowej (skomplikowanie wady),
- obecność skrzywienia prącia,
- wygląd napletka („kapturowaty” – niepełny od góry),
- oceni stan zdrowia moszny i jąder (ich położenie, symetrię, czy występowanie innych chorób, jak np. wnętrostwo).
Kolejnym etapem diagnostyki będzie wykonanie badania USG układu moczowego. Celem tego badania jest wykluczenie współistniejących wad nerek i pęcherza moczowego (częstsze w cięższych postaciach spodziectwa), ocena budowy nerek oraz sprawdzenie zalegania moczu w pęcherzu.
Lekarz może zlecić Ci również wykonanie uretrografii lub/oraz uretroskopii.
Jeśli zostaniesz skierowany na zabieg operacyjny, otrzymasz szczegółową listę badań laboratoryjnych z krwi i moczu, posiewu moczu oraz - ewentualnie - badań genetycznych, których wyniki będziesz musiał dostarczyć do swojego lekarza w celu otrzymania ostatecznej kwalifikacji do zabiegu.
Czy da się całkowicie zrekonstruować napletek w trakcie operacji spodziectwa?
W większości przypadków udaje się uzyskać naturalny wygląd napletka i całego prącia.
Czasami napletek może być tylko częściowo zrekonstruowany lub pacjent / lekarz decyduje o całkowitym obrzezaniu.
Ile czasu muszę zostać w klinice po operacji spodziectwa?
Wymagany czas hospitalizacji po zabiegu korekty spodziectwa wynosi 24 godziny. Będziesz mógł opuścić klinikę następnego dnia do południa.
Lekarz, który przygotuje Ci kartę wypisu, omówi z Tobą jeszcze raz wszystkie zalecenia dotyczące prawidłowego postępowania z raną pooperacyjną, zmianę opatrunku, harmonogram wizyt kontrolnych oraz postępowanie w przypadku pojawienia się dolegliwości pooperacyjnych (gorączka, infekcja, trudne gojenie się rany).
Wszystkie te zalecenia otrzymasz również w oddzielnym dokumencie.
Ile trwa okres rekonwalescencji po operacji spodziectwa?
Okres rekonwalescencji trwa ok. 4-6 tygodni.
Przez ten czas nie wolno Ci również prowadzić żadnej aktywności seksualnej, a wysiłek fizyczny jest zakazany w trakcie pierwszego tygodnia od zabiegu.
Czy po operacji będę odczuwać dolegliwości np. przy oddawaniu moczu?
Bezpośrednio po operacji – tak. Mikcja może być przejściowo bolesna lub niekomfortowa. Przez kilka dni do 2-3 tygodni możesz odczuwać pieczenie, szczypanie lub uczucie parcia w trakcie oddawania moczu. Jednak nie wpadaj w panikę, ponieważ Twoja cewka jest w procesie gojenia i jest bardzo wrażliwa.
W okresie rekonwalescencji pij bardzo dużo wody, żeby mocz był mniej drażniący.
Jeśli dyskomfort utrzymuje się ponad wskazany czas, to skontaktuj się ze swoim lekarzem, żeby omówić sytuację i postępowanie.
W dłuższej perspektywie – po pełnym wygojeniu się – oddawanie moczu powinno być już zupełnie bezbolesne.
Co w przypadku zaniechania leczenia spodziectwa?
Spodziectwo ujścia cewki moczowej może upośledzać mikcję i utrudnić korzystanie z toalety / pisuaru. Może to powodować dyskomfort psychiczny, szczególnie w czasie korzystania z publicznych toalet lub podczas sytuacji intymnych, gdy ejakulacja nie odbywa się ze szczytu żołędzi.
W przypadku wystąpienia zwężenia ujścia cewki moczowej, może to doprowadzić do zniszczenia pęcherza moczowego oraz nerek. W konsekwencji do niewydolności mikcji i niekiedy niewydolności nerek, co jest już stanem zagrażającym życiu.