Waginoplastyka (tranzycja płci)
Chirurgiczne uzgodnienie płci dla transpłciowych kobiet — Twoja droga do prawdziwej tożsamości
Chirurgiczna tranzycja płci (M/K) obejmuje różnego rodzaju operacje z zakresu genitoplastyki (chirurgii dolnej części ciała) mające na celu dostosowanie narządów płciowych osoby transpłciowej do jej tożsamości płciowej.
Operacja chirurgicznej korekty narządów płciowych może być wykonana wyłącznie u osoby, która przeszła formalną procedurę uzgodnienia płci metrykalnej i posiada zmienione dane w dokumencie potwierdzającym tożsamość. Formalna korekta płci w dokumencie urzędowym z “M” na “K”, nie jest równoznaczna z tym, że musisz decydować się na pełną waginoplastykę. Dla niektórych osób poddanie się operacji chirurgicznego uzgodnienia / potwierdzenia płci wydaje się naturalnym krokiem w drodze do odzyskania własnej tożsamości i zdrowego poczucia wartości. Inni decydują się nie poddawać operacji.
Każda osoba odnosi się do swojego ciała inaczej i ma prawo do podejmowania indywidualnych decyzji, które najlepiej odpowiadają ich potrzebom w zakresie wyglądu i funkcjonalności narządów płciowych.
Ostateczny wygląd i funkcjonalność Twoich narządów ustalisz wspólnie z urologiem/andrologiem, który przeprowadza operację i jednocześnie poinformuje Cię jaki zakres procedury może zostać u Ciebie przeprowadzony biorąc pod uwagę ogólny stan Twojego zdrowia, narządów płciowych oraz jakiekolwiek przeciwskazania medyczne do konkretnego zabiegu.
Jedną z wartości naszej kliniki jest pełne poszanowanie praw człowieka w zakresie swojej tożsamości płciowej, dlatego możesz być pewny, że nasz zespół zapewni Ci profesjonalne wsparcie medyczne na każdym etapie leczenia chirurgicznego.
Niezależnie od zakresu zabiegu na jaki zdecydujesz się w ramach chirurgicznej korekty płci, efektem zabiegu ma być przede wszystkim zapewnienie funkcjonalności Twoich narządów intymnych (fizjologicznej i seksualnej) oraz ich oczekiwanego wyglądu zewnętrznego.
Zabiegi związane z chirurgicznym uzgodnieniem (potwierdzeniem) płci należą do zabiegów z zakresu chirurgii urologicznej, rekonstrukcyjnej i plastycznej.
W zależności od rodzaju zabiegu, stopień skomplikowania jest różny - od orchidektomii obustronnej, którą bez problemu można wykonać w trybie ambulatoryjnym w znieczuleniu miejscowym, aż po pełną rekonstrukcję, czyli waginoplastykę, podczas której wytwarza się kobiece narządy płciowe z prącia i moszny.
W klinice MENVITA, operacje z zakresu chirurgicznej tranzycji płci wykonuje wyłącznie dr n. med. Piotr Świniarski - specjalista z zakresu urologii rekonstrukcyjnej oraz implantologii urogenitalnej.
Dr n. med. Piotr Świniarski jest obecnie jednym z najbardziej doświadczonych w Polsce urologów specjalizujących się w rekonstrukcji narządów płciowych.
Prowadzi jednocześnie aktywną działalność edukacyjną w środowisku medycznym oraz wśród specjalistów z obszaru seksuologii, psychologii oraz fizjoterapii urologicznej / uroginekologicznej rozpowszechniając wiedzę medyczną dotyczącą chirurgii osób transpłciowych oraz długoterminowej opieki pooperacyjnej.
W naszej klinice znajdziesz pełny zakres procedur obejmujących chirurgiczną tranzycję płci (M/K):
- orchidektomia obustronna (usunięcie jąder);
- orchidektomia obustronna + skrotektomia (usunięcie moszny);
- nullifikacja obejmująca: orchidektomię obustronną + skrotektomię (usunięcie moszny) + penektomię (usunięcie prącia) + uretrostomia kroczowa (wyprowadzenie ujścia zewnętrznego cewki moczowej w kroczu);
- nullifikacja z małą rekonstrukcją zewnętrznych narządów płciowych (orchidektomia obustronna + skrotektomia + penektomia + uretrostomia kroczowa + rekonstrukcja warg sromowych większych);
- nullifikacja z dużą rekonstrukcją zewnętrznych narządów płciowych (orchidektomia obustronna + skrotektomia + penektomia + uretrostomia kroczowa + rekonstrukcja warg sromowych mniejszych/większych i łechtaczki);
- waginoplastyka (M>K) – usunięcie prącia, jąder, części moszny, wytworzenie pochwy na głębokość ok. 13 cm, warg sromowych większych, warg sromowych mniejszych, łechtaczki, wyprowadzenie cewki moczowej.
Pierwsze kroki w procesie chirurgicznego uzgodnienia płci
Jeśli decydujesz się rozpocząć proces chirurgicznej tranzycji płci, pierwszym krokiem będzie zgłoszenie się na wizytę andrologiczną do specjalisty, u którego chcesz się operować.
Warto, żeby pierwsza wizyta odbyła się w trybie stacjonarnym, ponieważ lekarz będzie mógł od razu zbadać Twoje narządy płciowe i ocenić możliwy zakres zabiegu w zależności, czy rozważasz pełny proces tranzycji (waginoplastykę), częściową rekonstrukcję żeńskich narządów płciowych, nullifikację czy samą orchidektomię jako początek procesu lub jako jedyny zabieg.
Jeśli bardziej interesują Cię informacje o całej procedurze, masz wiele pytań i wątpliwości, które chcesz rozwiać w trakcie rozmowy ze specjalistą - możesz umówić się też na konsultację on-line. Jeśli po takiej wizycie podejmiesz decyzję, że chcesz wykonać zabieg, kolejnym krokiem będzie umówienie się na wizytę stacjonarną ze specjalistą w naszej klinice celem kwalifikacji do zabiegu.
Przed wykonaniem zabiegu:
- specjalista oceni Twój stan zdrowia, aby omówić wszelkie schorzenia, które mogą uniemożliwić Ci poddanie się operacji lub które mogą mieć wpływ na przebieg zabiegu lub rekonwalescencji,
- zapyta Cię o Twoją historię medyczną i choroby wśród członków Twojej rodziny,
- zapyta Cię o przebieg stosowanej terapii hormonalnej,
- oceni stan zdrowia Twoich narządów intymnych i zbada je,
- omówi z Tobą Twoje oczekiwania w stosunku do narządów płciowych (funkcjonalność, wygląd) oraz możliwe techniki zabiegowe (w tym: wynikające z nich ryzyka i korzyści),
- omówicie wszystkie kwestie związane z zabezpieczeniem Twojej płodności, o ile rozważasz w przyszłości posiadanie biologicznego potomstwa,
- skieruje Cię na badania laboratoryjne oraz posiew moczu, których wyniki będą decydować o możliwości bezpiecznego wykonania zabiegu.
Pamiętaj również, że w klinice MENVITA każda osoba, która jest w procesie tranzycji płciowej - niezależnie od etapu tego procesu - może otrzymać wsparcie psychologiczne lub seksuologiczne
Zabezpieczenie płodności w chirurgicznej korekcie płci
Pomimo, że dostępność i świadomość usług zabezpieczania płodności wśród transpłciowych kobiet jest nadal ograniczona, pamiętaj, że jest to jedna z najistotniejszych kwestii całego procesu.
Jeśli w ramach chirurgicznej korekty płci, decydujesz się na wykonanie obustronnej orchidektomii jąder, pamiętaj, że skutkiem tego zabiegu będzie całkowite pozbawienie Cię płodności.
Przed wykonaniem tej procedury, lekarz zapyta Cię, czy planujesz mieć w przyszłości biologiczne dzieci. Jeśli tak, zaleci Ci wykonanie bankowania nasienia (np. w klinikach wspomaganego rozrodu). Zamrożenie nasienia idealnie jest zrobić przed rozpoczęciem terapii hormonalnej, gdyż przyjmowane blokery androgenów i estrogeny mogą pogorszyć jakość i ilość plemników.
Transpłciowa kobieta, u której wytworzona zostanie pochwa nie będzie mogła ani zajść w ciążę, ani urodzić dzieci.
Skąd mam wiedzieć, czy to już właściwy moment na chirurgiczną korektę narządów płciowych?
Decyzja o poddaniu się jakiejkolwiek operacji w ramach chirurgicznej tranzycji płci jest bardzo poważną decyzją. Każda osoba potwierdza swoją płeć na różne sposoby, a to może obejmować lub nie – poddanie się operacji. Niektórym osobom wystarczy afirmacja płci poprzez zabiegi feminizujące, zmianę stylu ubierania, stosowanie preferowanych zaimków, etc. Część osób rezygnuje z operacji genitaliów (i nie są to bynajmniej powody finansowe).
Operacja jest trwała, więc musisz upewnić się, że jest to właściwy wybór dla Ciebie. Nawet jeśli czujesz 100% pewność, warto porozmawiać z psychologiem/seksuologiem (LGBTQ friendly), który może również pomóc Ci przygotować się do zmian, które mogą nastąpić po operacji lub trudniejszego czasu rekonwalescencji. Czasem są to kwestie, o których nie myśli się jeszcze podejmując decyzję o zabiegu.
W jaki sposób z prącia wytwarza się kobiece narządy płciowe? Na czym polegają te zabiegi?
Klitoroplastyka, czyli wytworzenie łechtaczki z żołędzi prącia, dlatego ma ona zachowane czucie i doznania, które umożliwiają osiąganie satysfakcji seksualnej (czasem włącznie z orgazmem). Po zabiegu doznania mogą ulec zmianie (być słabsze lub jeszcze silniejsze).
Labioplastyka - wargi sromowe mniejsze są wytwarzane z części żołędzi i napletka, zaś wargi sromowe większe z fałdów moszny i pachwin.
Pochwa jest wytwarzana w przestrzeni między gruczołem krokowym i pęcherzem moczowym od przodu a odbytnicą od tyłu. Ściana pochwy powstaje ze skóry prącia i moszny, dlatego pacjentka ma zachowane czucie, zaś jej głębokość to ok. 12-14 cm.
Ile trwają poszczególne zabiegi wykonywane w ramach chirurgicznej korekty płci (M/K)?
Czas trwania zabiegu zależy od stopnia jego skomplikowania.
Najmniej skomplikowanym zabiegiem jest orchidektomia, którą wykonuje się już w trybie ambulatoryjnym w znieczuleniu miejscowym (jeśli pacjentka wyraża na to zgodę i nie ma wskazań medycznych do znieczulenia ogólnego). Taki zabieg trwa ok. 30-45 minut, a klinikę opuszcza się po 1-2h.
W przypadku bardziej skomplikowanych procedur, które wykonujemy już wyłącznie w znieczuleniu ogólnym, zabiegi trwają od 2 do 5 godzin (np. pełna waginoplastyka).
W przypadku niektórych zabiegów możesz opuścić klinikę na drugi dzień, a w innych konieczna będzie 6-7 dniowa hospitalizacja.
Jaką techniką wykonywany jest zabieg waginoplastyki?
W klinice MENVITA, zabiegi waginoplastyki wykonywane są techniką odwróconego graftu z prącia (ang. Penile Inversion Vaginoplasty), czyli wytworzenia waginy ze skóry i tkanek prącia. Jest to najbezpieczniejsza możliwa metoda, która nie wymaga operacji w obszarze jamy brzusznej i pozwala uniknąć wielu blizn.
Głębokość neopochwy zależy głównie od naturalnej anatomii miednicy pacjentki, jednak średnia głębokość zazwyczaj wynosi ok. 12-14 cm. Aby to osiągnąć używa się wolnych graftów skóry moszny do pogłębienia neopochwy .
Technika ta jest stosowana w celu rekonstrukcji kompletnych zewnętrznych żeńskich narządów płciowych (łechtaczki, warg sromowych większych, warg sromowych mniejszych i ujścia cewki moczowej). Pozwala ona również zachować nerwy czuciowe w obrębie prawie wszystkich elementów narządów płciowych, szczególnie w okolicy łechtaczki i przedsionka pochwy.
Czy waginoplastyka to zabieg o istotnym ryzyku powikłań?
Z każdym rodzajem operacji wiążą się pewne ryzyka i operacje korekty płci (M/K lub K/M) nie są tu wyjątkiem.
W przypadku waginoplastyki do tych ryzyk należą: krwawienia, infekcje rany, obrzmienie i schłodzenie łechtaczki i warg sromowych mniejszych i większych, krótkotrwałe bóle w okolicy krocza, bliznowacenia rany, niedokrwienie lub martwica części lub całości narządów płciowych, zaburzenia czucia w operowanym miejscu.
W przypadku waginoplastyki wyższe jest ryzyko powikłań śródoperacyjnych takich jak urazy jelit, pęcherza lub cewki moczowej. Ryzyka te jednak zmniejszają się jeśli rekonstrukcja nie obejmuje wytworzenia neopochwy.
Zatrzymanie moczu – trudności z oddawaniem moczu występuje rzadko i może wymagać ponownego wprowadzenia cewnika pęcherza moczowego na dodatkowy czas, aż do ustąpienia obrzęku.
Ponadto istnieje również wyższe ryzyko konieczności przeprowadzenia operacji rewizyjnych.
Jak często należy zgłaszać się na wizyty kontrolne po zabiegach związanych z chirurgicznym uzgodnieniem płci?
Niezależnie od etapów chirurgicznej tranzycji płci, po każdej ingerencji chirurgicznej musisz zgłaszać się do swojego lekarza na ustalone wizyty kontrolne.
W zależności od rodzaju zabiegu, dostaniesz precyzyjne wytyczne dotyczące ilości wizyt kontrolnych, ich terminów oraz zaleceń dotyczących ćwiczeń, które masz wykonywać w domu (np. dylatacja pochwy w przypadku osób po waginoplastyce).
Pamiętaj, że przynajmniej raz w roku warto odwiedzić swojego lekarza w celu profilaktycznego badania zewnętrznych narządów płciowych. Warto kierować się do lekarzy (ginekolodzy, androlodzy, urolodzy), którzy mają doświadczenie w leczeniu osób transpłciowych i rozumieją anatomię skorygowanych narządów płciowych tych osób.
Co będzie się ze mną działo w pierwszych dniach po zabiegu waginoplastyki?
Przez pierwsze 4 dni po zabiegu będzie Cię obowiązywać ścisły reżim łóżkowy, tzn. nie będzie Ci wolno wstawać (nawet do toalety). Personel medyczny będzie Ci pomagać w wykonywaniu wszystkich czynności fizjologicznych oraz higienicznych.
Mobilizacja do aktywności nastąpi 5-tego dnia od zabiegu - wówczas możesz zacząć powoli się poruszać.
Opuścisz klinikę po 6-7 dniach od zabiegu, o ile nie będzie wskazań do dłuższej hospitalizacji (np. duża ilość treści z drenu, duże krwiaki, inne) lub nawet reoperacji.
Co z aktywnością ruchową i aktywnością seksualną po zabiegu waginoplastyki?
4 – 6 tygodni po zabiegu należy prowadzić bardzo spokojny tryb życia - jeśli tylko się da, unikać chodzenia, jakiejkolwiek aktywności fizycznej i gwałtownych ruchów.
Należy kategorycznie zrezygnować z jakiejkolwiek aktywności seksualnej do czasu uzyskania pozwolenia od lekarza prowadzącego.
Czy muszę na stałe pozbyć się owłosienia z okolic intymnych zanim poddam się zabiegowi waginoplastyki?
Jeśli planujesz zabieg waginoplastyki, to konieczne będzie przeprowadzenie serii zabiegów skutecznej i trwałej depilacji skóry moszny, prącia i krocza celem uniknięcia wzrastania włosów w przyszłej neopochwie, gdyż depilacja tej okolicy może być co najmniej utrudniona lub niemożliwa.
Proces ten zajmuje zwykle ok. 6 m-cy, ale czasem może się wydłużyć do uzyskania zadowalających efektów.
Najskuteczniejszą formą jest elektroepilacja (usuwa jasne włosy) lub depilacja laserowa. Depilacja może, ale nie musi obejmować skóry spojenia łonowego nad prąciem – do decyzji pacjentki.
3-4 dni przed zabiegiem należy ogolić włosy łonowe na spojeniu łonowym, prąciu, mosznie, pachwinach i kroczu – o ile jeszcze są jakiekolwiek włoski. Rano, w dniu zabiegu należy wyłącznie dokładnie umyć genitalia.
Czy przed zabiegiem są wymagane jakiekolwiek specjalistyczne badania (poza badaniami laboratoryjnymi)?
Otrzymasz pełną listę badań, które należy wykonać w trakcie procesu kwalifikacji do konkretnego zabiegu.
Dodatkowo, w przypadku waginoplastyki, poprosimy Cię o przygotowanie się do zabiegu analogicznie jak do badania kolonoskopii. Wynika to z tego, że w trakcie waginoplastyki kilkukrotnie kontroluje się czy nie doszło do uszkodzenia ściany odbytnicy. Stąd też Twoje jelita powinny być odpowiednio przygotowane.
Otrzymasz bardzo precyzyjne instrukcje od naszego zespołu i swojego Opiekuna Pacjenta.
Czy przed zabiegiem chirurgicznej korekty płci muszę przerwać terapię hormonalną?
Raczej nie.
Przerwanie leczenia hormonalnego na 2 tygodnie przed zabiegiem może być wskazane ze względu na indywidualne ryzyko zakrzepowo-zatorowe.
Czy muszę rzucić palenie przed operacją?
Musisz mieć świadomość, że w przypadku waginoplastyki lub falloplastyki, gdzie operacja polega na tworzeniu mikronaczyniowych zespoleń (zwłaszcza w technikach przeszczepowych np. przy falloplastyce z płata przedramienia), palenie drastycznie obniża szansę na powodzenie operacji.
Palenie papierosów jest jednym z największych czynników ryzyka powikłań chirurgicznych, ponieważ:
- zwiększa ryzyko niedokrwienia i martwicy tkanek,
- spowalnia gojenie ran,
- zwiększa ryzyko infekcji i zakrzepicy.
Przed operacją będzie Cię obowiązywać zakaz palenia przez minimum 6 miesięcy. Po zabiegu, nie wolno Ci palić aż do momentu całkowitego zakończenia rekonwalescencji nowych narządów intymnych.
Czy po zabiegu waginoplastyki z wytworzeniem pochwy muszę wykonywać jakiekolwiek ćwiczenia w domu?
| Tak. Ze względu na zapadanie się wytworzonej pochwy niezbędna jest jej stopniowa dylatacja po zabiegu wg określonej częstotliwości. Lekarz wyjaśni Ci w jaki sposób prawidłowo przeprowadzać dylatację i pokaże przykładowe rozszerzacze, które trzeba zakupić przed zabiegiem i mieć z sobą idąc na zabieg waginoplastyki. Dilatory mają na celu utrzymanie odpowiedniego i rozszerzenie ścian wytworzonej pochwy. Brak systematycznej dylatacji grozi ryzykiem jej zmniejszenia, zwężenia, skrócenia głębokości lub całkowitego zapadnięcia. |  |
Czy w przypadku obrzezania, będę mieć problem z wytworzeniem pochwy?
Tak, obrzezanie może wpływać na wybór techniki zabiegowej, ale nie wyklucza możliwości przeprowadzenia waginoplastyki.
Jeżeli pacjentka była obrzezana jeszcze przed tranzycją (czyli nie ma napletka), dostępna ilość skóry prącia może być ograniczona. To oznacza, że chirurg ma mniej materiału tkankowego do rekonstrukcji neowaginy.
W bardziej skomplikowanych przypadkach:
- można wykonać pełny przeszczep skóry z innego obszaru jak pachwina, udo (wadą jest to, że w tych obszarach pojawią się dodatkowe blizny);
- jeśli dostępnej skóry jest zbyt mało lub pacjentka chce głębszą pochwę, można wykonać waginoplastykę z użyciem fragmentu jelita (ang. Colon Vaginoplasty) - jest to bardziej złożony zabieg, ale zapewnia głęboką i dobrze nawilżoną pochwę (struktura jelita jest bardzo podobna do biologicznej pochwy i ma naturalne nawilżenie).
Ważna jest indywidualna konsultacja z doświadczonym chirurgiem, który dobierze odpowiednią metodę na podstawie badania fizycznego i oczekiwań pacjenta.
Czy w trakcie chirurgicznej tranzycji płci (M/K) usuwa się gruczoł krokowy?
Nie. Chirurgiczna korekta płci nie jest wskazaniem medycznym do usunięcia prostaty.
Pozostawienie gruczołu krokowego wymaga okresowej kontroli urologicznej i PSA po 40 r.ż., mimo że szansa na raka prostaty u osób poddanych terapii hormonalnej (ang. gender-affirming hormone therapy – GAHT) lub przynajmniej po usunięciu jąder (ang. gender-affirming surgery – GAS) jest niższa, niż u mężczyzn w tej samej grupie wiekowej.
Nadal możliwe jest także występowanie objawów ze strony układu moczowego z powodu powiększenia prostaty.
Czy w wytworzonej waginie, lubrykacja jest taka sama jak w naturalnej pochwie. Czy należy stosować preparaty lubrykacyjne podczas stosunku płciowego?
Musisz mieć świadomość, że nowo wytworzona pochwa jest przeszczepem (skórą), więc ma tendencję do suchości. Zaleca się stosowanie lubrykantów przy każdym stosunku płciowym, aby zapobiec otarciom przy wejściu do neopochwy.
Czy po wytworzeniu nowych narządów płciowych istnieje ryzyko zakażenia chorobami przenoszonymi drogą płciową?
Tak. Zawsze istnieje ryzyko zarażenia się chorobami przenoszonymi drogą płciową podczas stosunków płciowych lub sytuacji intymnych po korekcie narządów płciowych.
Chirurgiczna korekta narządów płciowych a dysforia płciowa
Jeśli decydujesz się na chirurgiczną korektę narządów intymnych, to pamiętaj, że celem operacji jest zwiększenie Twojego osobistego komfortu “bycia we własnej skórze” poprzez właśnie przybliżenie cech anatomicznych Twoich genitaliów do prawdziwej tożsamości płciowej.
Taki komfort jest trudniejszy do osiągnięcia w przypadku osób transpłciowych borykających się z dysforią płciową, będących pod silną presją wzorców i stereotypów dotyczących wyglądu czy skłonnych do poddawania się wielu korektom chirurgicznym, aby osiągnąć wyidealizowany wzór atrakcyjności.
Pamiętaj, że operacje korekt narządów płciowych to zabiegi z pogranicza chirurgii rekonstrukcyjnej i plastycznej. Końcowy efekt kosmetyczny zabiegu zależy nie tylko od chirurga i przeprowadzonego zabiegu, ale także od warunków anatomicznych występujących u konkretnej osoby (ilość skóry moszny, długość prącia, jakość tkanek, zaburzenia krzepnięcia, itp.) oraz od procesu gojenia i dbania o ranę w okresie pooperacyjnym.
Jeśli cierpisz na jakiekolwiek zaburzenia związane z samoakceptacją, czy też dysforię płciową, warto, żeby przed podjęciem decyzji o wykonaniu zabiegu skorzystać z pomocy psychologa / seksuologa, który ma doświadczenie w pracy terapeutycznej z osobami transpłciowymi.
Zabiegi chirurgiczne w ramach korekty płci nie rozwiążą innych problemów, które mogą warunkować Twoją samoocenę, poczucie bezpieczeństwa i ogólny komfort wynikający z relacji międzyludzkich. To bardzo ważne aspekty Twojego życia, którymi należy zająć się dużo wcześniej, aniżeli w momencie podjęcia decyzji o poddaniu się zabiegowi korekty narządów intymnych.