Wodniak jądra
Bezpieczne leczenie wodniaka jądra – standardy medycyny andrologicznej
Wodniak jądra to rodzaj torbieli, która powstaje w wyniku gromadzenia się płynu surowiczego między osłonkami jądra a torebką jądra, co skutkuje zwiększeniem objętości moszny. Wodniak jądra może występować tylko w jednym jądrze (wodniak jednostronny) lub w obydwu jądrach (wodniak obustronny).
Wodniak objawia się najczęściej jako bezbolesne powiększenie moszny. Czasami powiększenie to może być mniejsze rano i większe później w ciągu dnia (jak np. w przypadku obrzęków nóg).
Na pewnym etapie rozwoju choroby mogą pojawić się: dyskomfort, ból i uczucie ciężkości. Ból może wynikać z ciężkości całej moszny i pociągania całego jądra lub może wskazywać na pojawienie się zapalenia jądra lub najądrza.
W przypadku pacjentów, którzy ignorują pierwsze objawy wodniaka i pozwalają na jego rozwój, momentem decydującym o zgłoszeniu się do urologa / androloga jest moment, w którym zaczynają mieć problemy z normalnym siedzeniem lub chodzeniem, tj. jądro / jądra z wodniakiem są już tak powiększone, że pacjenci zaczynają poruszać się lub siadać w dużym rozkroku. Do tego dochodzi dyskomfort w postaci ciężkości jądra / jąder (nagromadzony płyn waży coraz więcej) oraz trudność lub niemożliwość aktywności sportowej i seksualnej.
W większości przypadków wodniak nie jest groźny, jednak nie jest to powód, żeby zignorować chorobę lub pierwsze objawy
W każdym przypadku, jeśli tylko zauważysz jakąkolwiek zmianę w obrębie moszny lub jądra, powinieneś zgłosić się do urologa / androloga, żeby wykluczyć inne poważniejsze choroby (np. zmianę nowotworową) i w porę wdrożyć leczenie.
Niestety w gabinetach urologicznych zdarzają się pacjenci, którzy zdiagnozowali samodzielnie u siebie wodniaka jądra, a po czasie okazało się, że jest to rak jądra, który najczęściej jest usuwany w ciągu tygodnia od diagnozy.
W przypadku pacjentów, którzy ignorują pierwsze objawy wodniaka i pozwalają na jego rozwój, momentem decydującym o zgłoszeniu się do urologa / androloga jest moment, w którym zaczynają mieć problemy z normalnym siedzeniem lub chodzeniem, tj. jądro / jądra z wodniakiem są już tak powiększone, że pacjenci zaczynają poruszać się lub siadać w dużym rozkroku.
Do tego dochodzi dyskomfort w postaci ciężkości jądra / jąder (nagromadzony płyn waży coraz więcej) oraz trudność lub niemożliwość aktywności sportowej i seksualnej.
U dorosłych osób, wodniak jądra może pojawić się w dowolnym momencie życia w wyniku:
- urazu okolicy moszny,
- zapalenia jądra lub najądrza,
- nowotworu jądra,
- powikłań po operacjach urologicznych, szczególnie po operacji żylaków powrózka nasiennego.
Wodniak jądra może być również wczesnym objawem raka jądra lub współistnieć z torbielą/torbielami najądrza. W rzadkich przypadkach wodniaki jądra mogą prowadzić do uwięźnięcia przepukliny pachwinowej, co może zagrażać życiu.
Do rozpoznania wodniaka jądra wystarczą:
- wywiad lekarski,
- badanie fizykalne jądra / jąder,
- USG moszny.
Podczas badania, lekarz może wywierać nacisk na okolicę pachwiny i prosić Cię o kaszlnięcie (postępuje się tak w celu wykluczenia przepukliny pachwinowej lub przepukliny mosznowej).
Leczenie wodniaka jądra
Wodniak jądra u dorosłych rzadko cofa się samoistnie.
Istnieją dwie główne metody leczenia tej choroby:
- mniej skuteczna - punkcja i aspiracja płynu z wodniaka:
Metoda ta jest stosowana u pacjentów niekwalifikujących się do operacji - niestety wiąże się z dużym ryzykiem nawrotu problemu.
- złoty standard leczenia – chirurgiczne usunięcie wodniaka (jedno- lub obustronnie):
W zależności od stopnia rozwoju choroby, zabieg można wykonać w znieczuleniu miejscowym (mniejsze wodniaki) lub ogólnym; zabieg wykonywane są najczęściej jedną z dwóch technik (tj. metodą Winkelmanna lub metodą Bergmanna).
Nie ma żadnych leków, które mogłyby zmniejszyć wodniaka jądra lub spowodować ustąpienie tej choroby.
Czy wodniak jądra może się wchłonąć?
U dzieci tak – zwykle ustępuje samoistnie (nie zawsze, ale najczęściej).
U dorosłych wodniak również może zniknąć samoistnie, ale najczęściej wymaga zabiegu chirurgicznego.
Czy każdy wodniak jądra/jąder musi być leczony?
Decyzję o podjęciu leczenia operacyjnego wodniaka jądra podejmujesz wspólnie z lekarzem prowadzącym.
Nie ma jednoznacznych wytycznych w zakresie wielkości wodniaka jądra, który powinien być zoperowany. Zwykle małe wodniaki pozostają w obserwacji, a duże są operowane. Wszystkie pośrednie - decyzja w dużej mierze leży po stronie pacjenta i jego odczuciach jak bardzo wodniak wpływa na jego codzienne funkcjonowanie: chodzenie, siedzenie, sport, seks, jazdę na rowerze, motorze czy konno.
Czy wodniak jest chorobą nawrotową? Może pojawić się kilka razy w życiu?
Tak, szczególnie po punkcji. Po operacji chirurgicznej nawroty choroby są niezmiernie rzadkie, ale możliwe.
Czy można podejmować jakiekolwiek działania, które zmniejszają ryzyko pojawienia się wodniaka jądra?
W przypadku starszych dzieci, nastolatków i dorosłych mężczyzn, najlepszym sposobem na ograniczenie ryzyka pojawienia się wodniaka jądra jest ochrona jąder i moszny przed urazami.
Oczywiście trudno przewidzieć moment urazu, natomiast jego ryzyko rośnie np. w przypadku aktywności sportowej, gdzie może dojść do urazu genitaliów. Jeśli Ty lub Twoje dziecko uprawiacie sport (amatorsko lub zawodowo), warto, abyście pamiętali o właściwej ochronie narządów intymnych.
Czy wodniak jądra ma wpływ na płodność?
Nie, wodniaki jądra zazwyczaj nie powodują niepłodności. Niemniej przyczyna wodniaka (np. zapalenie jąder) ma już wpływ na Twoją płodność (zaburzenia spermatogenezy, zwłóknienia nasieniowodów).
Ile trwa operacja wodniaka i rekonwalescencja?
W przypadku mniejszych wodniaków, zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. Całość procedury trwa ok. 30-45 minut.
W przypadku konieczności wykonania zabiegu chirurgicznego w znieczuleniu ogólnym, czas operacji zależy głównie od tego, czy mamy do czynienia z wodniakiem obustronnym oraz jaka jest jego wielkość. Przeciętny czas takich operacji wynosi 60 – 75 min.
Okres rekonwalescencji po zabiegu usunięcia wodniaka wynosi ok. 4 – 6 tygodni.
W tym czasie powinieneś pojawiać się na ustalonych wizytach kontrolnych, żeby lekarz mógł ocenić prawidłowość gojenia się operowanego miejsca.
Czy po operacji chirurgicznego usunięcia wodniaka jądra muszę pozostać w klinice na noc?
Nie. W większości przypadków pacjenci wychodzą tego samego dnia – w przypadku zabiegów w znieczuleniu miejscowym po 1 godzinie, a w przypadku zabiegów w znieczuleniu ogólnym - po kilku godzinach od zabiegu.
Jeśli planujesz zabieg w znieczuleniu ogólnym, w dniu zabiegu powinieneś przyjechać do kliniki z osobą towarzyszącą, która będzie Ci pomagać po opuszczeniu kliniki i zadba o bezpieczny transport do domu / hotelu.
Czy istnieją szczególne przeciwskazania do usunięcia wodniaka jądra metodą chirurgiczną?
Tak, do tego rodzaju przeciwskazań można zaliczyć:
- zakażenie układu moczowego;
- zakażenia skóry o obrębie zabiegu chirurgicznego;
- niekontrolowane nadciśnienie tętnicze;
- stany zapalne moszny i jąder;
- niewyrównana cukrzyca, urazy rdzenia kręgowego lub otwarte rany mogą zwiększać ryzyko zakażenia;
- uczulenie na środki znieczulenia miejscowego, np. lidokainę, bupiwakainę.
Co z aktywnością fizyczną i seksualną po zabiegu usunięcia wodniaka jądra?
Przez ok. 1-2 tygodnie od zabiegu powinieneś zrezygnować z cięższej aktywności fizycznej.
Powrót do aktywności seksualnej powinien być możliwy po upływie przeciętnego okresu rekonwalescencji, czyli po ok. 4-6 tygodniach.
Po zabiegu dostaniesz szczegółową listę zaleceń dotyczących normalnej aktywności, przyjmowania leków, czy sytuacji, w której powinieneś zgłosić się do lekarza.
Pamiętaj, że zawsze jesteś w kontakcie z kliniką i lekarzem, który przeprowadzał zabieg, więc w sytuacji, gdy masz jakiekolwiek wątpliwości, co do zakazów/nakazów po zabiegu lub dzieje się coś niepokojącego - niezwłocznie powinieneś się z nami skontaktować.