Leczenie złamania prącia i powikłań pourazowych

Złamanie prącia — objawy, leczenie i możliwe powikłania (choroba Peyronie)

Gdy intymna sytuacja kończy się urazem... — jak rozpoznać złamanie prącia i dlaczego szybka pomoc ma kluczowe znaczenie?

Złamanie prącia to relatywnie rzadkie schorzenie polegające na mechanicznym urazie penisa w trakcie wzwodu, a w konsekwencji – rozerwania błony białawej ciał jamistych, a czasami również uszkodzenie cewki moczowej.  

Penis nie ma w środku kości, dlatego “złamanie” to potoczne określenie, które de facto odnosi się do rozerwania błony białawej, czyli tkanki, która osłania ciała jamiste prącia. Uszkodzenie może dotyczyć także ciała gąbczastego otaczającego cewkę moczową, a w konsekwencji jej naderwanie lub całkowite przerwanie ciągłości cewki moczowej. 

Do złamania prącia dochodzi najczęściej w trakcie aktywności seksualnej lub silnego uderzenia prącia w stanie erekcji.

W momencie uszkodzenia czasami słychać charakterystyczny trzask/chrzęst, a następnie dochodzi do natychmiastowej utraty erekcji oraz pojawienia się silnego bólu. 

Prącie jest na ogół bardzo obrzęknięte na skutek wewnętrznych krwawień. W trakcie urazu może dojść również do zerwanie więzadła wieszadłowego na podstawie prącia, które jest odpowiedzialne za utrzymywanie prącia blisko kości łonowej i zapewnienie jego stabilności w czasie erekcji.  

Standardem leczenia złamanego prącia jest pilna interwencja chirurgiczna (tj. najlepiej w ciągu max. 24h od urazu) polegająca na rewizji tkanek prącia oraz rekonstrukcji ciał jamistych i cewki moczowej (jeśli została również uszkodzona).

Niezwłoczna interwencja chirurgiczna jest zwykle niezbędna do powrotu prawidłowej funkcji erekcyjnej i zachowania kształtu prącia w erekcji.  

W przypadku nieodpowiedniej lub zbyt późnej interwencji chirurgicznej albo jej braku (samowygojenie urazu), najczęściej u Pacjentów dochodzi do powikłań, którymi są skrzywienie prącia (patrz rysunek poniżej) oraz zaburzenia erekcji.

Złamanie prącia - leczenie chirurgiczne

Pourazowa rekonstrukcja ciał jamistych prącia i cewki moczowej nie jest zabiegiem częstym w każdym oddziale urologii. Jeśli pacjent, który skieruje się po urazie prącia na SOR do pobliskiego szpitala trafi na urologa dyżurnego lub oddział urologii specjalizujący się w chirurgii prącia i cewki moczowej, może mówić o szczęściu w nieszczęściu.

Jeśli jednak lekarz dyżurny lub oddział urologii nie wykonują takich zabiegów na co dzień, wówczas rozsądnym postępowaniem jest zaopatrzenie pacjenta w podstawowym zakresie, a następnie przesłanie do ośrodka referencyjnego i specjalistów, którzy wykonują tego rodzaju zabiegi rutynowo.  

W Polsce, najbardziej doświadczonymi specjalistami z zakresu rekonstrukcji prącia oraz cewki moczowej są dr n. med. Piotr Świniarski (rekonstrukcje prącia) oraz dr n. med. Michał Skrzypczyk (rekonstrukcje cewki moczowej), którzy wykonują tego rodzaju zabiegi w klinice MENVITA. 

Jakie są objawy złamania prącia?

Objawy złamania prącia zazwyczaj obejmują: 

• charakterystyczny dźwięk “pęknięcia” lub “trzasku” w prąciu;
• natychmiastową utratę erekcji;
• pojawienie się siniaków i obrzęków spowodowanych nagromadzeniem się krwi pod skórą prącia;
• pojawienie się krwi w moczu (krwiomocz) lub krwi w ujściu cewki pomiędzy mikcjami,
• ból podczas oddawania moczu (dyzuria) 

Jak boli złamanie prącia?

Złamanie prącia zazwyczaj powoduje natychmiastowy i bardzo silny ból. U części pacjentów, ból szybko ustępuje, a u innych utrzymuje się przez dłuższy czas.

Czy złamanie prącia może pozostać niezauważone?

Zdecydowanie nie – w przypadku złamania prącia dochodzi do wystąpienia bardzo charakterystycznych objawów, jakie wskazaliśmy powyżej.

Po złamaniu prącia, pacjenci zazwyczaj mają problem z uzyskaniem lub utrzymaniem erekcji. Powikłania - szczególnie u pacjentów niewłaściwie lub późno zoperowanych, bądź u takich, którzy nie zgłosili się do lekarza – dochodzi po pewnym czasie do poważnych zaburzeń erekcji, skrzywienia prącia lub zaburzeń mikcji.  

Jakie są najczęstsze przyczyny złamania prącia?

Najczęstsze sytuacje, w których dochodzi do uszkodzenia tkanek / cewki moczowej w prąciu dotyczą: 

• sytuacji intymnych, czyli stosunku seksualnego z partnerką / partnerem - często dochodzi do urazu w momencie, gdy penis wysuwa się z ciała partnerki / partnera, a Ty próbujesz go wsunąć z powrotem – ale zamiast tego, uderzasz lub zginasz penisa o kość miednicy lub krocze drugiej osoby;
• intensywnej masturbacji – szybka lub brutalna masturbacja może spowodować silne wygięcie prącia w stanie erekcji;
• niezamierzonego urazu – jest to najrzadziej spotykana przyczyna złamania, do którego dochodzi np. (i) na skutek upadku / przewrócenia się na penisa w stanie wzwodu (np. w sposób nieświadomy podczas porannych lub nocnych erekcji) lub (ii) na skutek silnego uderzenia prącia we wzwodzie o przedmiot;
• manualnego wyginania penisa w stanie wzwodu w celu zmiany jego kształtu lub doprowadzenia do nagłej utraty erekcji 

Jak leczy się złamanie prącia?

Najważniejszą zasadą jest przeprowadzenie interwencji chirurgicznej. Jeśli jest to możliwe - niezwłocznie, a w innym przypadku – bez zbędnej zwłoki w ciągu kilku dni od urazu.  

Nie powinno się zaniechać interwencji chirurgicznej, ponieważ jej brak doprowadzi do poważnych powikłań, w przypadku których i tak będzie ona konieczna, żeby przywrócić funkcję erekcyjną lub / i mikcyjną. 

W trakcie operacji, urolog zrekonstruuje ciągłość błony białawej, zaopatrzy inne obszary w prąciu, w których nastąpił uraz oraz zrekonstruuje cewkę moczową, jeśli doszło również do jej pęknięcia. W przypadku, gdy uraz spowodował również zerwanie więzadła wieszadłowego, chirurg przeprowadza jego rekonstrukcję, w celu zapewnienia stabilizacji prącia. 

Czasami – w związku z techniką rekonstrukcyjną - konieczne może być obrzezanie, jednak w pierwszej kolejności lekarz zawsze podejmuje próbę zachowania napletka. 

Skuteczna operacja złamania prącia znacząco zwiększa szanse na normalną erekcję w przyszłości, ejakulację oraz prawidłowy kształt prącia w stanie erekcji i bezproblemową mikcję (oddawanie moczu). 

Czy złamanie prącia można wyleczyć bez operacji?

Prawdziwe złamanie prącia wymaga operacji, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia takich powikłań pourazowych jak zaburzenia erekcji, zbliznowacenia tkanek prącia (wystąpienie choroby Peyronie) oraz trudności z oddawaniem moczu. 

Z kolei, jeśli doszło jedynie do urazu tkanek penisa bez przerwania ciągłości błony białawej, a ich objawy nie są tożsame z klinicznymi objawami złamania prącia, wówczas protokół leczenia obejmuje na ogół metody nieinwazyjne takie, jak: 

• okłady / opatrunki chłodzące;
• krótkotrwałe zacewnikowanie;
• stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych. 

Jakie są możliwe powikłania po operacji złamania prącia?

Operacja rekonstrukcji prącia, tak jak każdy inny zabieg wiąże się z ryzykiem wystąpienia skutków ubocznych.  

Ze względu na ryzyko ich występowania, możemy je podzielić na 2 grupy: 

1.) ryzyko częstsze (częściej niż 1 / 10 przypadków): 

• niewielkie skrócenie penisa;
• boleśniejsze erekcje;
• przejściowy obrzęk i siniaki prącia i moszny utrzymujące się przez kilka dni;
• wyczuwalne szwy pod skórą, które mogą sprawiać przejściowy dyskomfort 

2.) ryzyko sporadyczne (od 1/10 do 1/50): 

• skrzywienie prącia w późniejszym stadium;
• osłabienie tkanek wewnątrz penisa i wytworzenie przetoki;
• znaczne krwawienie lub infekcja wymagająca dalszego leczenia;
• zaburzenia erekcji;
• uszkodzenie nerwu z przejściowym lub trwałym drętwieniem penisa 

Czy da się zminimalizować ryzyko złamania prącia?

Pierwsza zasada to ostrożność i przezorność - nawet w spontanicznej sytuacji, jaką jest stosunek seksualny czy masturbacja powinieneś uważać na swoje prącie.  

Jeśli jest w stanie erekcji, nie zginaj go, nie wyginaj i uważaj w trakcie ruchów penetracyjnych (szczególnie, że jest to moment, kiedy często obydwie osoby poruszają się i tym samym zwiększają ryzyko wystąpienia niepożądanych sytuacji). 

Pamiętaj też, że wraz z wiekiem erekcja może nie być już tak silna (zmienia się sztywność penisa). Oznacza to, że rośnie też ryzyko nieoczekiwanego wygięcia się prącia w stanie wzwodu. 

Warto również być możliwie uważnym / świadomym podczas stosunków seksualnych: 

• staraj się przytrzymywać ręką penisa przy zmianie pozycji lub gdy dojdzie do jego wysunięcia się;
• możesz stosować lubrykanty, żeby zmniejszyć tarcie w trakcie stosunku seksualnego lub podczas masturbacji. 

Minimalizowanie ryzyka wystąpienia mechanicznych urazów prącia obejmuje też reagowanie i leczenie wszelkich problemów z erekcją, które mogą prowadzić do niestabilności penisa we wzwodzie. 

Jeśli doświadczyłeś złamania prącia – nie zwlekaj. To nagły przypadek urologiczny wymagający pilnej interwencji medycznej.