Prostatektomia – zaburzenia erekcji i nietrzymanie moczu jako powikłania po operacji. O czym warto wiedzieć przed zabiegiem?
Leczenie raka prostaty, w tym prostatektomia, czyli chirurgiczne usunięcie nowotworu prostaty - może wiązać się z różnymi powikłaniami
Choć ich rodzaj jest często przewidywalny, stopień nasilenia objawów może się różnić u każdego pacjenta. Powikłania mogą wystąpić również w przypadku zastosowania oszczędnej koagulacji i technik operacyjnych oszczędzających pęczki nerwowo-naczyniowe (ang. nerve sparing surgery) znajdujące się po obu stronach prostaty.
Powikłania mogą wystąpić w każdym przypadku – niezależnie od tego, czy operacja została przeprowadzona metodą chirurgiczną, laparoskopową, czy z wykorzystaniem robota. Niemniej, ostatnia metoda jest w tym momencie najbardziej precyzyjna i bezpieczna dla pacjenta.
Ważne jest, abyś przed podjęciem leczenia być świadomy jego możliwych konsekwencji – pozwala to lepiej się przygotować zarówno fizycznie, jak i psychicznie.
Twój lekarz prowadzący powinien poinformować Cię o możliwych powikłaniach i rozwiać wszelkie wątpliwości, co do możliwych sposobów ich leczenia.
Poza samą świadomością ewentualnych powikłań, Twój lekarz powinien skierować Cię na fizjoterapię urologiczną oraz prehabilitację erekcji, które – jak już dawno dowiedziono – istotnie wpływają na zmniejszenie ryzyka pojawienia się powikłań obejmujących nietrzymanie moczu i/lub zaburzenia erekcji, bądź też znacznie szybsze ustąpienie tych niepożądanych skutków ubocznych operacji.
Prehabilitacja i rehabilitacja erekcji (prącia) mają coraz większe znaczenie, ponieważ raka prostaty rozpoznaje się u coraz młodszych mężczyzn, dla których zachowanie prawidłowej funkcji seksualnej i mikcyjnej ma ogromne znaczenie.
W Polsce przygotowanie pacjenta do operacji prostatektomii w celu zminimalizowania ryzyka powikłań nadal nie jest standardem.
Zazwyczaj takie postępowanie zależy od świadomości lekarza lub dociekliwości samego pacjenta (duża część naszych pacjentów lub ich partnerek samodzielnie znajduje informacje o zaletach fizjoterapii urologicznej i prehabilitacji prącia przed prostatektomią).
Skutki uboczne prostatektomii – nietrzymanie moczu (inkontynencja)
Jednym z częstych skutków ubocznych po prostatektomii jest nietrzymanie moczu, które wynika głównie z uszkodzenia - w trakcie operacji - mięśni zwieracza i nerwów odpowiedzialnych za kontrolę pęcherza moczowego, a także osłabienia mięśni dna miednicy i czucia w tym obszarze na skutek przeprowadzonej operacji. Szacuje się, że problem ten dotyka ok. 5% - 10% mężczyzn, którzy są po prostatektomii.
Po prostatektomii, pacjenci mogą doświadczać różnych rodzajów nietrzymania moczu (zależnych od przyczyn i objawów). Najczęściej mamy do czynienia z (i) wysiłkowym nietrzymaniem moczu, (ii) naglącym nietrzymaniem moczu, lub (iii) nietrzymaniem moczu o charakterze mieszanym.
U większości mężczyzn nietrzymanie moczu ustępuje w ciągu 2 do 12 tygodni. U niektórych może to potrwać dłużej (3 do 12 miesięcy). Pomocne są wtedy wkładki chłonne, a w trudniejszych przypadkach możliwe jest leczenie niskoinwazyjne lub chirurgiczne (wszczepienie implantu zwieracza cewki moczowej).
Ogólnie rzecz biorąc, młodsi mężczyźni oraz ci, którzy uczęszczali przed zabiegiem na fizjoterapię urologiczną i wykonywali ćwiczenia mięśni dna miednicy przed operacją, odzyskują kontrolę nad pęcherzem szybciej.
Seks po prostatektomii
Twoje życie seksualne bezpośrednio po prostatektomii zmieni się. Na to, czy odzyskasz sprawność seksualną ma wpływ wiele czynników, np.:
- jakość Twojej erekcji przed leczeniem,
- Twój wiek,
- czy cierpisz na jakiekolwiek problemy zdrowotne, które standardowo wpływają na funkcję seksualną (np. choroby układu krążenia, cukrzyca, choroba otyłościowa, choroby przewlekłe wynikające z zaburzeń hormonalnych),
- Twój codzienny styl życia (przetworzone jedzenie, nieregularne posiłki, brak aktywności fizycznej, używki, stres, za mała ilość snu, etc.),
- leki, które przyjmujesz a które powodują problemy z erekcją,
- technika przeprowadzonego zabiegu,
- czy przeszedłeś prehabilitację erekcji w okresie poprzedzającym operację.
Pamiętaj, że powikłania po prostatektomii należy leczyć natychmiast poprzez wprowadzenie odpowiednich rekomendacji androloga / urologa oraz fizjoterapeuty urologicznego..
W żadnym wypadku nie czekaj 6-12 miesięcy czy nawet 2-3 lat.
Od razu po zabiegu powinieneś znajdować się pod stałą opieką androloga / urologa, który specjalizuje się w leczeniu powikłań po prostatektomii.
Jeśli miałeś wykonaną operacją prostatektomii i zmagasz się z jej skutkami ubocznymi, przejdź do informacji związanych z rehabilitacją erekcji (prącia) u pacjentów po prostatektomii, żeby dowiedzieć się więcej o zakresie naszego wsparcia medycznego (od leczenia nieinwazyjnego aż do operacji wszczepienia implantów prącia).
Problemy z erekcją po prostatektomii
Problemy z erekcją to bardzo częsty skutek uboczny operacji raka prostaty. Polega na trudności z uzyskaniem lub utrzymaniem wzwodu wystarczającego do aktywności seksualnej. Problemy z erekcją po prostatektomii mogą mieć charakter przejściowy lub trwały. Mogą mieć nasilenie łagodne, umiarkowane lub skrajne.
Utrata zdolności do satysfakcjonującego wzwodu jest powszechna w krótkim okresie po operacji.
Problemy z erekcją po leczeniu onkologicznym (w tym prostatektomii) mogą być leczone farmakologicznie, w ramach nieinwazyjnej terapii falą uderzeniową (ESWT) oraz medyczną pompą próżniową, bądź – w skrajnym przypadku – chirurgicznie (wykonanie operacji wszczepienia protezy prącia półsztywnej lub hydraulicznej). O wszystkich tych metodach możesz dowiedzieć się z naszego serwisu.
Niezależnie od dobranych przez specjalistę metod (najczęściej są to terapie łączone, ale z uwzględnieniem przeciwskazań), ich celem jest zwiększenie przepływu krwi i zapobiegnięcie zwłóknieniu tkanek w prąciu - wspomagając w ten sposób przywrócenie satysfakcjonujących erekcji.
Pamiętaj, że celem terapii jest powrót do pełni aktywności seksualnej, co oznacza, że terapię kończysz w momencie uzyskania zadowalającego Cię efektu, tzn. wzwodu umożliwiającego np. penetrację.
To Ty oceniasz efekt – specjalista nie powinien pod żadnym pozorem sugerować Ci np. implantu prącia, jeśli usłyszy, że „efekt może nie jest na 100%, ale wszystko działa”. Implant prącia stosujemy wyłącznie jako ostateczne rozwiązanie problemu skrajnych zaburzeń erekcji.
„Suchy” orgazm po prostatektomii
Warto wiedzieć, że po prostatektomii nadal możesz mieć orgazm, ale już bez wytrysku.
W trakcie operacji dochodzi do usunięcia prostaty i pęcherzyków nasiennych, które produkują większość płynu tworzącego nasienie. Ich brak jest równoznaczny z brakiem ejakulatu podczas orgazmu.
Mężczyźni po operacji różnie odczuwają orgazm – reakcje pacjentów są bardzo indywidualne. Niektórzy opisują orgazm jako bardziej intensywny, inni zauważają, że staje się mniej przyjemny lub krótszy.
Zdarza się, że u części mężczyzn występuje lekki ból podczas orgazmu, ale zwykle ustępuje on z czasem, gdy zagoją się operowane okolice ciała.
Suchy orgazm może być zaskoczeniem dla mężczyzny, bądź obu stron relacji, ale nie oznacza on końca satysfakcjonującego życia seksualnego. Ważna jest świadomość tego, jak funkcjonuje ciało po operacji i wsparcie specjalistów, którzy od tego momentu będą dążyć do tego, żebyś odzyskał sprawność i komfort życia po leczeniu.
Niepłodność po prostatektomii
Niepłodność występuje u wszystkich mężczyzn po radykalnej prostatektomii.
W przypadku mężczyzn planujących potomstwo lub takich, którzy dopuszczają jeszcze możliwość posiadania dzieci w przyszłości – należy pobrać nasienie i zabezpieczyć je w tzw. banku nasienia. O wszystkich technikach zabiegowych związanych z biopsją jądra, możesz przeczytać w naszym serwisie (kliknij tutaj).
Oncofertility, czyli zabezpieczenia płodności pacjenta przed podjęciem leczenia onkologicznego zyskuje obecnie tym większe znaczenie, biorąc pod uwagę rosnącą liczbę nowotworów prostaty u coraz młodszych mężczyzn (np. 40+), którzy często nie ukończyli planów rozrodczych lub rozważają je z nową partnerką.
Zmiana długości penisa po prostatektomii
Podczas prostatektomii usuwany jest fragment cewki moczowej, który przebiega przez gruczoł krokowy. W związku z tym - po zespoleniu - prącie „cofa się” o kilka centymetrów, co może dawać wrażenie jego skrócenia (średnio 1cm – 3 cm).
W trakcie rehabilitacji erekcji (prącia) po prostatektomii często stosujemy medyczną pompę próżniową, która pozwala na częściowe lub odzyskanie „ubytku” w długości.
Obrzęki jako skutek uboczny prostatektomii
Mężczyźni, którym podczas prostatektomii usunięto węzły chłonne, mogą doświadczyć gromadzenia się płynu (limfocela) lub rzadkiego, lekkiego obrzęku nóg (obrzęk limfatyczny).
W takich przypadkach warto skorzystać z pomocy fizjoterapeuty w połączeniu z konsultacją u flebologa.
Nietrzymanie moczu podczas orgazmu (klimakturia)
Zdarza się, że jednym ze skutków ubocznych operacji jest nietrzymanie moczu (popuszczanie moczu) podczas orgazmu. Problem ten najczęściej występuje u mężczyzn, u których ogólnie doszło do nietrzymania moczu po prostatektomii, ale zdarza się również, że jest to problem wyizolowany, tzn. nietrzymanie (popuszczanie) moczu zdarza się wyłącznie podczas orgazmu.
U części pacjentów dochodzi również do nietrzymania moczu podczas podniecenia.
Poza ćwiczeniami, które wdroży fizjoterapeuta urologiczny, warto również stosować doraźne techniki, które pozwolą na ograniczenie problemu podczas seksu, np.:
- ćwiczenia mięśni Kegla (bardziej pomocne w nietrzymaniu moczu z podniecenia, aniżeli w klimakturii),
- ograniczenie płynów przed planowaną aktywnością seksualną,
- opróżnienie pęcherza przed seksem,
- stosowanie pozycji, które ograniczają nietrzymanie moczu (u niektórych osób są to pozycje pionowe, u innych lepiej sprawdzają się pozycje poziome),
- stosowanie prezerwatywy, jeśli na początku problem jest uciążliwy.
Niezależnie od wszystkiego, jest to sygnał problemu, który należy skonsultować - najlepiej z fizjoterapeutą urologicznym.
Każdy pacjent reaguje inaczej na leczenie, dlatego tak ważne jest indywidualne podejście oraz ścisła współpraca ze specjalistami, którzy na co dzień zajmują się pacjentami, którzy przeszli leczenie onkologiczne
Rehabilitacja erekcji oraz funkcji mikcyjnej po usunięciu prostaty to kluczowy element powrotu do codziennej sprawności. Im szybciej ją rozpoczniesz, tym większe szanse na powrót do pełnej sprawności.
Największym błędem jest czekanie „aż samo przejdzie”. Organizm potrzebuje wsparcia – a im wcześniej zaczniesz działać, tym lepsze efekty możesz osiągnąć.
W naszej klinice oferujemy pełne wsparcie na każdym etapie terapii – od diagnostyki po pre- i rehabilitację erekcji, fizjoterapię urologiczną, aż do zaawansowanego leczenia chirurgicznego skrajnych zaburzeń erekcji (implanty prącia) oraz nietrzymania moczu (implanty zwieracza cewki moczowej).