Tak – można (i trzeba) się przygotować do leczenia raka prostaty!

Otrzymanie diagnozy raka prostaty to jedno z najbardziej stresujących doświadczeń w życiu mężczyzny i jego najbliższych.

Choć naturalną reakcją są niepokój i lęk, współczesna medycyna udowadnia, że odpowiednie przygotowanie — zarówno fizyczne, jak i psychiczne — może znacząco poprawić efektywność leczenia oraz jakość i komfort życia po jego zakończeniu.

Być może słyszałeś kiedyś o pojęciu prehabilitacji. Ogólnie rzecz biorąc, prehabilitacja to kompleksowe i zaplanowane przygotowanie pacjenta do konkretnego rodzaju leczenia, które ma na celu poprawę jego ogólnej kondycji fizycznej i psychicznej. Działania te mogą obejmować np. fizjoterapię, specjalistyczne terapie, odpowiednią dietę, wsparcie psychologiczne i edukację, a ich celem jest zmniejszenie ryzyka powikłań, skrócenie czasu rekonwalescencji i przyspieszenie powrotu do pełnej sprawności po zakończeniu leczenia.

W przypadku planowanego leczenia raka prostaty – niezależnie od tego, czy będzie to leczenie operacyjne (prostatektomia), hormonalne, radioterapia, czy chemioterapia – specjalista (urolog / onkolog), który kieruje Twoim leczeniem powinien poinformować Cię o zalecanej prehabilitacji i skierować do odpowiednich specjalistów, którzy skupią się na 4 głównych obszarach:

• funkcji erekcyjnej,
• kontroli mikcji,
• wsparciu psychologicznym, oraz
• świadomym przygotowaniu do leczenia (jak będzie wyglądać, jakie są jego ryzyka, powikłania, co będzie się działo po jego zakończeniu i co powinieneś robić w okresie rekonwalescencji i po jego upływie, jeśli będą problemy).

Wielu pacjentów po leczeniu raka stercza jest zaskoczonych trudnościami, z jakimi się zmagają po jego zakończeniu (np. zaburzenia erekcji lub nietrzymanie moczu), a wręcz nawet nie byli przygotowani do takich sytuacji. Nie mówiąc już o świadomości dotyczącej istnienia czegoś takiego jak prehabilitacja przed leczeniem raka prostaty.

Prehabilitacja powinna być standardem w ramach ścieżki leczenia pacjenta, ale w Polsce - w praktyce - bywa z tym różnie (z wielu względów)

Co zatem powinieneś / powinnaś wiedzieć o przygotowaniu się do leczenia raka prostaty, jeśli dotyczy to Ciebie lub kogoś z Twojego otoczenia? Dowiesz się właśnie z tego artykułu.

Zabezpiecz jakość funkcji erekcyjnej jeszcze przed leczeniem - to możliwe...

Dotychczasowe publikacje na temat wpływu prehabilitacji w leczeniu raka prostaty na szybkość i skuteczność przywrócenia funkcji erekcyjnej po leczeniu potwierdzają, że rozpoczęcie rehabilitacji wzwodu (rehabilitacji seksualnej) jeszcze przed leczeniem onkologicznym zwiększa szanse na odzyskanie sprawności seksualnej (źródło: „Is it Worth Starting Sexual Rehabilitation Before Radical Prostatectomy? Results From a Systematic Review of the Literature”; 21/04/2021, Schoentgen, Califano, Manfredi, Romero-Otero, Chun, Ouzaid, Hermieu, Xylinas and Verze; Frontiers in Surgery).

Prawdą jest, że dotychczas nie opublikowano żadnych formalnych wytycznych co do tego, jaki powinien być schemat terapeutyczny i jak długo trwać. Wielu specjalistów i ośrodków, którzy zajmują się zaburzeniami funkcji seksualnej zazwyczaj stosują własne schematy terapeutyczne, które zostały wypracowane w ramach praktyki klinicznej i na bazie dostępnych metod leczenia zaburzeń erekcji.

Techniki, które będą mogły być zastosowane w ramach protokołu prehabilitacji wzwodu obejmują:

• farmakoterapia (leki doustne zawierające substancję czynną wspomagającą funkcję erekcyjną: sildenafil, tadalafil, awanafil, wardenafil);
• iniekcje doprąciowe - zastrzyki leku zawierającego substancję wazoaktywną (np. alprostadil);
• systematyczne (zgodne ze wskazaniami lekarza) stosowanie urządzeń próżniowych medycznej pompy próżniowej, co pozytywnie wpływa na dotlenienie i ukrwienie naczyń w prąciu,
• terapia falą uderzeniową w zaburzeniach erekcji (aktywacja procesu angiogenezy, czyli powstawania nowych naczyń krwionośnych w prąciu),
• fizjoterapia w ramach rehabilitacji zaburzeń erekcji, czyli trening mięśni dna miednicy oraz ćwiczenia zwiększające przepływ krwi w ciałach jamistych.

Jeśli chcesz się dowiedzieć więcej o prehabilitacji erekcji przed leczeniem onkologicznym - kliknij tutaj.

Ćwiczenia mięśni dna miednicy, czyli praktyczna prewencja przed nietrzymaniem moczu

Nietrzymanie moczu po prostatektomii dotyka nawet kilkadziesiąt procent pacjentów (przejściowo lub przewlekle).

Prostatektomia (chirurgiczne usunięcie prostaty) wiąże się z ryzykiem uszkodzenia zwieracza cewki moczowej.

Skutkiem ubocznym radioterapii może być uszkodzenie ściany pęcherza moczowego lub cewki moczowej (przechodzącej przez prostatę), co może prowadzić do wysiłkowego nietrzymania moczu, nietrzymania moczu z naglącym parciem lub współistnienia obydwu typów nietrzymania moczu.

Dlatego jednym z kluczowych elementów prehabilitacji mikcji jest trening mięśni dna miednicy – najlepiej, żeby został wdrożony ok 4-8 tygodni przed rozpoczęciem planowego leczenia raka prostaty pod kontrolą fizjoterapeuty urologicznego. Specjalista może również wdrożyć procedury zwiększające efektywność terapii w postaci biofeedbacku oraz elektrostymulacji.

Wdrożenie prehabilitacji w postaci ćwiczeń dnia miednicy nie tylko ogranicza ryzyko powikłań w postaci nietrzymania moczu, ale w przypadku ich wystąpienia skraca okres rehabilitacji urologicznej, która ma na celu przywrócenie prawidłowej funkcji mikcyjnej („Supervised pelvic floor muscle exercise is more effective than unsupervised pelvic floor muscle exercise at improving urinary incontinence in prostate cancer patients following radical prostatectomy - a systematic review and meta-analysis” - Baumann FT, Reimer N, Gockeln T, Reike A, Hallek M, Ricci C, Zopf EM, Schmid D, Taaffe D, Newton RU, Galvao DA, Leitzmann M.; 22/08/2021; Disability and Rehabilitation).

Wsparcie psychologiczne – kluczowy element sukcesu leczenia

Moment diagnozy wiąże się na ogół z ogromnym stresem nie tylko dla mężczyzny, ale również jego najbliższych. To sytuacja, do której nikt nie jest i nie może być przygotowany. Bywa, że pacjenci nawet nie wiedzą o co zapytać i jak. Potem przychodzi etap względnego uspokojenia emocji, szukanie informacji, pogłębianie wiedzy o chorobie, czy metodzie leczenia, która będzie zastosowana.

Pacjenci po diagnozie często mierzą się również z lękiem przed utratą męskości, depresją, czy lękiem przed potencjalnymi skutkami leczenia.

Niekiedy sama diagnoza albo przejście przez proces leczenia w pewnym momencie wywołują obawy i lęki, które są często irracjonalne, ale w poważniejszych przypadkach mogą skutkować depresją, która wymaga już leczenia psychiatrycznego.

Zadbanie o stan psychiczny i emocjonalny pacjenta (a czasem również członków jego rodziny) jest jednym z niezwykle ważnych elementów mających wpływ na całe leczenie. Na ogół na etapie potwierdzania diagnozy, wskazana jest już wczesna konsultacja psychologiczna lub psychoseksualna.

Celem psychologa / seksuologa / psychoonkologa jest pomoc w akceptacji zmian, radzeniu sobie ze stresem i odbudowaniu poczucia własnej wartości, które często jest zagrożone u pacjenta zmagającego się z rakiem prostaty.

Wsparcie psychologiczne w tak wymagającej sytuacji życiowej nie jest powodem do wstydu, tylko wyrazem Twojej świadomości i dojrzałości

Edukacja pacjenta i jego partnerki lub partnera

Nie każdy na co dzień interesuje się jednostkami chorobowymi lub metodami ich leczenia, dlatego słowo „edukacja” w kontekście osoby, której dotyczy diagnoza raka prostaty może wydawać się niezrozumiałe.

Edukacja, to przede wszystkim świadomość, dostęp do pełnych i rzetelnych informacji medycznych, doświadczeń klinicznych i rozumienie ryzyk związanych z procedurami medycznymi.

Polski pacjent na ogół słucha – z mniejszą lub większą uwagą – co mówi lekarz. Jeden specjalista potrafi przekazać bardzo wyczerpujące informacje, dokładnie tłumaczy, a inny w zasadzie ogranicza się do podstawowych informacji. Specjaliści – również lekarze – są różni, tak jak i w innych zawodach.

Niemniej w porównaniu do pacjentów z innych krajów, gdzie obowiązują dedykowane programy edukacyjne przed terapią onkologiczną, polski pacjent zadaje za mało pytań.

Wykorzystaj czas wizyt lekarskich nie tylko na omówienie bieżącej sytuacji i dalszego postępowania, ale przede wszystkim zadawaj pytania.

Dziel się swoimi wątpliwościami, obawami, nie wstydź się dopytywać, jeśli czegoś nie rozumiesz, bądź masz poczucie niewystarczającej wiedzy.

Masz prawo wiedzieć wszystko o:

• możliwych opcjach leczenia (aktywny nadzór, prostatektomia, radioterapia, brachyterapia, hormonoterapia),
• możliwych skutkach ubocznych – realistycznie i konkretnie,
• jak najlepiej przygotować ciało do danego typu leczenia, do jakich specjalistów masz się zgłosić i w czym mają Ci pomóc (np. fizjoterapeuta urologiczny, psycholog, dietetyk kliniczny, czy specjaliści, którzy pomogą Ci ustabilizować Twój stan zdrowia, biorąc pod uwagę ewentualne choroby współistniejące);
• co masz zrobić, jeśli pojawią się powikłania i jak mogą wpływać na Twoje codzienne funkcjonowanie.

Wiedza buduje Twoją świadomość. A świadomość ogranicza ryzyko paniki i strachu przed leczeniem lub jego skutkami.

Edukacja pozwala na przygotowanie Ciebie i Twoich najbliższych do całego procesu leczenia, a także ułatwienie Ci aktywnego i zaplanowanego działania w momencie, kiedy będziesz - ewentualnie) musiał zmierzyć się ze skutkami ubocznymi leczenia.

Poza tym pamiętaj, że jeśli masz niezbędne informacje, jesteś świadomy i przygotowany na wiele ewentualności – w efekcie będziesz mieć poczucie kontroli nad tym co się dzieje. To bardzo ważne.

Edukacja powinna dotyczyć nie tylko Ciebie, ale również Twoich najbliższych, którzy na pewno będą chcieli Cię wspierać i warto, żeby robili to właściwie.

Reasumując: TAK — można i trzeba się przygotować do leczenia raka prostaty

Klinika MENVITA jest jednym z niewielu ośrodków w Polsce, które oferują prehabilitację erekcji (wzwodu) oraz funkcji mikcyjnej, pełne wsparcie psychologiczne, a także rehabilitację i leczenie erekcji oraz nietrzymania moczu w przypadku wystąpienia tych powikłań po przebytym leczeniu.

Chcesz wiedzieć więcej?

Skontaktuj się z naszą rejestracją medyczną, która skieruje Cię do właściwego specjalisty w zależności od etapu leczenia (przed / w trakcie / po) lub problemu, w związku z którym chcesz się skonsultować.